The World’s Most Prestigious Art Exhibition Is Over. Maybe Forever. The German mega-show Documenta closes this weekend. Whatever comes next, it will never be what it was before. 🤓👇 #NYT
Υποβολή σχολίου
Tag Archives: #exhibitionReviews
Beyond Abstract Expressionism: MoMA Rethinks the Art of the 1950s #exhibitionreview #NYT #reposting
CRITIC’S PICK
Beyond Abstract Expressionism: MoMA Rethinks the Art of the 1950s
A selection of 79 drawings from the collection recasts the most celebrated decade in American art as less American.
By Roberta Smith 👉 https://www.nytimes.com/2021/05/07/arts/design/moma-1950s-drawings-review.html
ΤΕΥΧΟΣ #9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2020 [ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2020]
Loading…
Σωτήριος Παληλάρης, Φωτογραφίες κρατουμένων στις Κεντρικές Φυλακές Σμύρνης, 1920, ΓΑΚ-Κεντρική Υπηρεσία. Αρχείο Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης, Διεύθυνση Δικαιοσύνης / Sotirios Palilaris, Photographs of prisoners in the Central Prison of Smyrna, 1920, GAK-Central Service. Archive of the High Commission of Smyrna, Directorate of Justice
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #9
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #9
Περιοδικό
Ιστορία της Τέχνης
CORPUS
Κώστας Ιωαννίδης, επίκουρος καθηγητής θεωρίας και κριτικής της τέχνης, ΑΣΚΤ
«Φωτογράφιση μουσουλμάνων κρατουμένων στις Κεντρικές Φυλακές Σμύρνης (1919-1922): εκσυγχρονισμός, γραφειοκρατία, βιοπολιτική και οι αποτυχίες τους»
Μιχάλης Χατζηδάκης, μεταδιδακτορικός επιστημονικός συνεργάτης, Institut für Bild- und Kunstgeschichte, Humboldt Universität zu Berlin
«“De ludo scaccorum”. Ερμηνευτικές αναγνώσεις της απεικόνισης του σκακιστικού παιχνιδιού στη δυτικοευρωπαϊκή τέχνη (I)»
Νίκος Δασκαλοθανάσης
«Μέγεθος και κλίμακα: μνημείο, μνήμη και μνημειακότητα στην αμερικανική μεταμινιμαλιστική γλυπτική»
ΞΕΝΙΑ
[Εδώ φιλοξενούνται κείμενα ιστορικών τέχνης που δραστηριοποιούνται εκτός Ελλάδας και έχουν κατά κανόνα γραφτεί σε ξένη γλώσσα. Τα κείμενα αυτά είτε είναι γραμμένα ειδικά για το περιοδικό είτε έχουν δημοσιευθεί την τελευταία πενταετία και αποτελούν ευγενική παραχώρηση του συγγραφέα τους. Τα κείμενα επιλέγονται και μεταφράζονται με ευθύνη της Σύνταξης. ]
Victor I. Stoichita, καθηγητής ιστορίας της τέχνης, Université de Fribourg / Universität Freiburg, Ελβετία
«Εξάτμιση και/ή συγκέντρωση: σχετικά με τις (αυτο)προσωπογραφίες των Manet και Degas»
Επιμέλεια-μετάφραση: Άννυ Μάλαμα
ΠΗΓΕΣ / ΤΕΚΜΗΡΙΑ
[Σε αυτό το τμήμα του περιοδικού δημοσιεύονται γραπτά τεκμήρια, εκδομένα ή ανέκδοτα, που υπέχουν θέση πρωτότυπης πηγής για την ιστορία της τέχνης. Εδώ θα περιλαμβάνεται λοιπόν ενδεικτικά «από τη μια, ένα παλαιότερο σώμα κειμένων περί τέχνης όπως τεχνικές οδηγίες για καλλιτέχνες, εγχειρίδια και οδηγούς για ειδήμονες, βιογραφίες καλλιτεχνών και κείμενα θεωρίας της τέχνης πριν από τη συγκρότηση μιας επιστημονικής ιστορίας της τέχνης [Kunstwissenschaft]και, από την άλλη, νεότερα περί τέχνης γραπτά, στο μέτρο που δεν διεκδικούν επιστημονικο-ακαδημαϊκό καθεστώς»[1].
Τα δημοσιευμένα τεκμήρια –όταν είναι ξενόγλωσσα– παρουσιάζονται σε ελληνική απόδοση ενώ τα αδημοσίευτα μεταγράφονται ή/και μεταφράζονται. Η δημοσίευση ή/και η μετάφραση των τεκμηρίων πραγματοποιείται με την ευθύνη της Σύνταξης, συνοδεύεται από σύντομη εισαγωγή και, όταν κρίνεται απαραίτητο, από πραγματολογικές παρατηρήσεις.
Ο στόχος της δημοσίευσης των πηγών και των τεκμηρίων είναι διττός: από τη μια συλλέγεται ένα σώμα κειμένων χρήσιμων για την έρευνα ή τη διδασκαλία της ιστορίας της τέχνης και από την άλλη δίνεται ένα έναυσμα για την ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος γύρω από ζητήματα που τις περισσότερες φορές, τουλάχιστον στη χώρα μας, δεν έχουν επαρκώς συζητηθεί.]
[1]E. H. Gombrich, “Kunstliteratur” στο Atlantisbuch der Kunst: eine Enzyklopädie der bildendenKünste, Ζυρίχη, Atlantis Verlag, 1952, σσ. 665-679, αγγλ. μτφρ. Max Marmor, “The literature of art”, Art Documentation, 11, (1), Άνοιξη 1992, σσ. 3-8, το παράθεμα σ.3.
Giorgio Vasari, «Οι Βίοι του Giorgio Vasari. Εισαγωγή στις τρεις τέχνες του σχεδίου: ζωγραφική» (1550, 1568)
Μετάφραση, σχόλια: Παναγιώτης Κ. Ιωάννου
«Οι περί τέχνης αποφάσεις της Συνόδου του Τριδέντου (1564)»
Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Παναγιώτης Ιωάννου
«Ο Paolo Veronese ενώπιον της Ιεράς Εξέτασης: τα Πρακτικά της δίκης του (1573)»
Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Παναγιώτης Ιωάννου
«Η ιεράρχηση των ειδών (genres) στη γαλλική κλασικιστική θεωρία: δυο αποσπάσματα (1667, 1708)»
Μετάφραση: Παναγιώτης Παπαπάνος
Stéphane Mallarmé, «Οι ιμπρεσιονιστές και ο Édouard Manet (1876)»
Μετάφραση: Αναστασία Μιχοπούλου
George Anthony Dondero, «Κομμουνιστικοί χειρισμοί για τον έλεγχο της τέχνης στις ΗΠΑ», Μετάφραση: Νάσια Κλάρα /«H μοντέρνα τέχνη εγκλωβισμένη στον κομμουνισμό (1949)», Μετάφραση: Άννυ Μάλαμα
«Έλληνες σπουδαστές στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης (19ος αιώνας)»
Έρευνα – κείμενο: Σταύρος Πλυμάκης
ΒΙΒΛΙΑ
Τerry Smith, καθηγητής ιστορίας και θεωρίας της σύγχρονης τέχνης, University of Pittsburgh (Μετάφραση: Νότη Κλάγκα)
Terry Smith (εισαγωγή), Foteini Vlachou (Φωτεινή Βλάχου) The Disappointed Writer. Selected Essays
Χριστίνα Δημακοπούλου, διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, ΑΣΚΤ
Lev Manovich Η γλώσσα των νέων μέσων
Μένη Ραζή, διδάκτωρ κλασικών σπουδών, Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας
Βιργιλίου Αινειάδα
Δημήτρης Δαμάσκος, αναπληρωτής καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών
Nancy H. Ramage / Andrew Ramage, Ρωμαϊκή τέχνη. Από τον Ρωμύλο έως τον Κωνσταντίνο
Νίκος Καζέρος, Msc αρχιτεκτονικής, ΕΜΠ
Κωνσταντίνα Κάλφα, Αυτοστέγαση, τώρα! Η αθέατη πλευρά της αμερικάνικης βοήθειας στην Ελλάδα
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Κωνσταντίνος Στεφανής, διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, Τhe
London Consortium / Ειρήνη Μαρινάκη, διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, Τhe
London Consortium
Takis, Sculptor of magnetism, light and sound, Tate Modern, 3 Ιουλίου – 27 Οκτωβρίου 2019
Κώστας Ιωαννίδης, επίκουρος καθηγητής θεωρίας και κριτικής της τέχνης, ΑΣΚΤ
Avigdor Arikha: Μια ανάσα, Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, 19 Ιουνίου – 8 Σεπτεμβρίου 2019
Άννυ Μάλαμα
Christian Zervos & Cahiers d’Art. H Αρχαϊκή Στροφή, Μουσείο Μπενάκη, Κτήριο οδού Πειραιώς, 12 Δεκεμβρίου 2019 – 1 Μαρτίου 2020
© κειμένων: εκδόσεις futura / οι συγγραφείς
Με εξαίρεση τη χρήση αποσπασμάτων υπό την προϋπόθεση της ρητής αναφοράς της πηγής, δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση/αναπαραγωγή οποιουδήποτε τμήματος του περιοδικού χωρίς τη γραπτή άδεια του εκδότη.
ΤΕΥΧΟΣ #8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019 [ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2019]
Κυκλοφόρησε το όγδοο τεύχος του περιοδικού Ιστορία της τέχνης (καλοκαίρι 2019). Πρόκειται για το μοναδικό στη χώρα μας περιοδικό ακαδημαϊκού και ερευνητικού προσανατολισμού με εξειδίκευση στην ιστορία και τη θεωρία της τέχνης από την Αναγέννηση έως τις μέρες μας. Το περιοδικό, ένα πεδίο ανεξάρτητου επιστημονικού διαλόγου, απευθύνεται ταυτοχρόνως και στο συνεχώς αυξανόμενο κοινό των φιλότεχνων, στους φοιτητές, στους καλλιτέχνες, στους συλλέκτες, στους επαγγελματίες του χώρου (επιμελητές μουσείων, χώρων τέχνης, πολιτιστικών φορέων και ιδρυμάτων) και γενικότερα σε όλους εκείνους που επιθυμούν να προσεγγίσουν τα καλλιτεχνικά φαινόμενα με έναν έγκυρο και ουσιαστικό τρόπο αλλά και να ενημερωθούν κριτικά για τις νέες εκδόσεις, τις επιστημονικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, τις εκθέσεις και τα συνέδρια που πραγματοποιούνται εντός και εκτός Ελλάδας.
Στο τεύχος #8 ολοκληρώνεται το θεματικό αφιέρωμα στην εικόνα ως έννοια της ιστορίας και της θεωρίας της τέχνης ‒που κάλυψε το corpus του τεύχους #7‒ με ένα κείμενο του ομότιμου καθηγητής ιστορίας της τέχνης του Universität Hamburg Martin Warnke και ένα του Γιάννη Χατζηνικολάου, διδάκτορα του Freie Universität Berlin. Εδώ συνοψίζονται και προσεγγίζονται κριτικά οι πιο πρόσφατες εξελίξεις του πεδίου ειδικά στον γερμανόφωνο χώρο που αφορούν ό,τι έχει αποκληθεί «πολιτική εικονολογία». Δημοσιεύεται επίσης ένα κείμενο της Ειρήνης Γερογιάννη, διδάσκουσας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, για την ιστορία της περφόρμανς στην Ελλάδα όπου πραγματοποιείται μια κριτική αποτίμηση της ιστορικής έκθεσης του Ζαππείου με τίτλο ««Περιβάλλον-Δράση. Τάσεις της ελληνικής τέχνης σήμερα» (1981). Παρουσιάζεται επίσης στο corpus και ένα εκτενές άρθρο του Σωτήρη Μπαχτσετζή, επίκουρου καθηγητή ιστορίας της τέχνης στο Deree ‒ The American College of Greece, που αφορά τη σύγχρονη τέχνη και, ειδικότερα, την υποδοχή εκ μέρους των αμερικανών εκπροσώπων του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, των εννοιών του χώρου αλλά και του θεατή στη ζωγραφική του Piet Mondrian.
Στο παρόν τεύχος, σε συνέχεια των δημοσιεύσεων πηγών και τεκμηρίων που αφορούν τις πρώιμες βιογραφίες καλλιτεχνών, συνεχίζεται η παρουσίαση των εισαγωγικών κειμένων των Βίων του Giorgio Vasari (που ξεκίνησε στο τεύχος # 5 του περιοδικού) με την «Εισαγωγή στις τρεις τέχνες του σχεδίου: γλυπτική, (1550, 1568)». Για πρώτη φορά παρουσιάζεται επίσης μεταφρασμένη μια διάλεξη (1910) του Rudolf Steiner για τον πίνακα της ΕΠΜΑΣ Ιδού ο νυμφίος έρχεται του Νικόλαου Γύζη που είχε εντυπωσιάσει τον γερμανόφωνο θεοσοφιστή. Πιο κοντά μας, μεταφράζεται το κείμενο (1958) του «ιδρυτή» των χάπενινγκ Allan Kaprow το οποίο εκθειάζει, παραδόξως, την «κληρονομιά» του Jackson Pollock, δηλαδή το έργο του πιο εμβληματικού εκπροσώπου της μεταπολεμικής αμερικανικής ζωγραφικής που το χάπενινγκ επιχειρεί να ξεπεράσει. Μεταφράζεται επίσης το κείμενο το οποίο ο Λέων Τρότσκι, ο μόνος από την ιστορική γενιά των μπολσεβίκων που διατήρησε ένα έντονο ενδιαφέρον για την τέχνη, δημοσίευσε λίγο πριν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1938) στο αμερικανικό περιοδικό Partisan Review. Στο ίδιο τεύχος περιλαμβάνονται επίσης όλα τα στοιχεία που αφορούν τη συμμετοχή της Ελλάδας στη Μπιενάλε της Βενετίας από το 1934 έως το 2019. Φυσικά, η κριτική αποτίμηση σημαντικών εκθέσεων (μεταξύ άλλων της αναδρομικής του Γιάννη Μόραλη, στην Αθήνα και του Γιάννη Σπυρόπουλου στην Πάτρα) και η βιβλιοκριτική, αποτελούν ένα από τα πλέον σημαντικά τμήματα του περιοδικού [επισημαίνουμε μόνο την ελληνική έκδοση της ιστορικής περί τοπιογραφίας μονογραφίας του Kenneth Clark (1949) και του εικαστικού μυθιστορήματος Πόλη, του Frans Masereel, (1925), με 100 ξυλογραφίες].
Τη διεύθυνση του περιοδικού έχει ο Νίκος Δασκαλοθανάσης, καθηγητής ιστορίας της τέχνης στην ΑΣΚΤ ενώ Συνεργάτες Σύνταξης είναι ο Παναγιώτης Ιωάννου, αναπληρωτής καθηγητής ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και η Άννυ Μάλαμα, επιμελήτρια του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #8
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #8
Περιοδικό
Ιστορία της Τέχνης
CORPUS
Martin Warnke, ομότιμος καθηγητής ιστορίας της τέχνης, Universität Hamburg
«Πολιτική εικονογραφία»
Γιάννης Χατζηνικολάου, διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, Freie Universität Berlin
«Πολιτική εικονογραφία: η άσκηση εξουσίας και το κυνήγι με γεράκια»
Σωτήρης Μπαχτσετζής, επίκουρος καθηγητής ιστορίας της τέχνης, Deree ‒ The American College of Greece
«Ο Piet Mondrian και οι αμερικανοί ζωγράφοι της δεκαετίας του 1960: ο χώρος και ο θεατής»
Ειρήνη Γερογιάννη, διδάσκουσα ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
«Ιστορικοποιώντας την περφόρμανς: η έκθεση «Περιβάλλον-Δράση. Τάσεις της ελληνικής τέχνης σήμερα» (1981)»
ΠΗΓΕΣ / ΤΕΚΜΗΡΙΑ [Σε αυτό το τμήμα του περιοδικού δημοσιεύονται γραπτά τεκμήρια, εκδομένα ή ανέκδοτα, που υπέχουν θέση πρωτότυπης πηγής για την ιστορία της τέχνης. Εδώ θα περιλαμβάνεται λοιπόν ενδεικτικά «από τη μια, ένα παλαιότερο σώμα κειμένων περί τέχνης όπως τεχνικές οδηγίες για καλλιτέχνες, εγχειρίδια και οδηγούς για ειδήμονες, βιογραφίες καλλιτεχνών και κείμενα θεωρίας της τέχνης πριν από τη συγκρότηση μιας επιστημονικής ιστορίας της τέχνης [Kunstwissenschaft] και, από την άλλη, νεότερα περί τέχνης γραπτά, στο μέτρο που δεν διεκδικούν επιστημονικο-ακαδημαϊκό καθεστώς» [1] . Τα δημοσιευμένα τεκμήρια –όταν είναι ξενόγλωσσα– παρουσιάζονται σε ελληνική απόδοση ενώ τα αδημοσίευτα μεταγράφονται ή/και μεταφράζονται. Η δημοσίευση ή/και η μετάφραση των τεκμηρίων πραγματοποιείται με την ευθύνη της Σύνταξης, συνοδεύεται από σύντομη εισαγωγή και, όταν κρίνεται απαραίτητο, από πραγματολογικές παρατηρήσεις. Ο στόχος της δημοσίευσης των πηγών και των τεκμηρίων είναι διττός: από τη μια συλλέγεται ένα σώμα κειμένων χρήσιμων για την έρευνα ή τη διδασκαλία της ιστορίας της τέχνης και από την άλλη δίνεται ένα έναυσμα για την ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος γύρω από ζητήματα που τις περισσότερες φορές, τουλάχιστον στη χώρα μας, δεν έχουν επαρκώς συζητηθεί.]
- E. H. Gombrich, “Kunstliteratur” στο Atlantisbuch der Kunst: eine Enzyklopädie der bildendenKünste, Ζυρίχη, Atlantis Verlag, 1952, σσ. 665-679, αγγλ. μτφρ. Max Marmor, “The literature of art”, Art Documentation, 11, (1), Άνοιξη 1992, σσ. 3-8, το παράθεμα σ. 3.
Giorgio Vasari Οι Βίοι του Giorgio Vasari. Εισαγωγή στις τρεις τέχνες του σχεδίου: γλυπτική (1550, 1568)
Η διάλεξη του Rudolf Steiner για τον Νικόλαο Γύζη στο Μόναχο (1910)
Λέων Τρότσκι, Τέχνη και πολιτική (1938)
Allan Kaprow, Η κληρονομία του Jackson Pollock (1958)
Έλληνες σπουδαστές στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης (19ος αιώνας)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
Johann Joachim Winckelmann Ιστορία της αρχαίας τέχνης. Πρώτες εκδόσεις και μεταφράσεις
DATA
H συμμετοχή της Ελλάδας στη Μπιενάλε της Βενετίας: 1934 ‒ 2019
ΒΙΒΛΙΑ
Τιτίνα Κορνέζου, επίκουρη καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Kenneth Clark, Το τοπίο στην τέχνη
Παναγιώτης Μπίκας, μέλος Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού, ΑΠΘ
Hans Masereel, Η πόλη. Μυθιστόρημα σε 100 ξυλογραφίες
Ηρώ Κατσαρίδου, επιμελήτρια, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού
Julian Stallabrass, Ριζοσπαστικές πραγματικότητες: Η φωτογραφία ως πολιτική πρακτική. Μια ανθολογία δοκιμίων
Ευγενία Δρακοπούλου, διευθύντρια ερευνών βυζαντινής και νεώτερης αρχαιολογίας και τέχνης, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
Kristina Mitalaitė / Anca Vasiliu (επιμ.), L’ icône dans la pensée et dans l’art
Μαρίνος Σαρηγιάννης, ιστορικός, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών / ΙΤΕ
Leslie P. Pierce, Το σουλτανικό χαρέμι. Γυναίκες και εξουσία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία
Κώστας Ιωαννίδης, επίκουρος καθηγητής ιστορίας της τέχνης, ΑΣΚΤ
Φαίη Ζήκα, Απορία σκέψεις και τέχνες κατεργάζεται. Φιλοσοφικές έρευνες στη σύγχρονη τέχνη
Άννα Αδρασκέλα, μεταπτυχιακή φοιτήτρια θεωρίας και ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Δημήτρης Αγγελάτος, Λογοτεχνία και ζωγραφική. Προς μια ερμηνεία της διακαλλιτεχνικής (ανα)παράστασης
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Γιάννης Γαλανόπουλος, υποψήφιος διδάκτωρ, ΑΣΚΤ
Ιωάννης Μακρυγιάννης. Ζωντανή έκφραση
Γεννάδειος Βιβλιοθήκη
2 Ιουνίου – 29 Σεπτεμβρίου 2018
Αλέξανδρος Διαμάντης, υποψήφιος διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, ΕΚΠΑ
Γιάννης Σπυρόπουλος. Οι ελληνικές εικόνες του Γιάννη Σπυρόπουλου 1950 – 1960: Διάλογος με τον τόπο του
Αρχοντικό Παναγιωτόπουλου, Αίγιο
28 Απριλίου – 31 Μαΐου 2018
Αλέξανδρος Τενεκετζής, Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Γιάννης Μόραλης
Μουσείο Μπενάκη
20 Οκτωβρίου 2018 – 10 Φεβρουαρίου 2019
Στρατής Πανταζής, διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, The University of Manchester
Ρένα Παρασπύρου: Κλίμακες
Σπίτι της Κύπρου
19 Απριλίου – 18 Μαΐου 2018
Θοδωρής Κουτσογιάννης, έφορος της Συλλογής Έργων Τέχνης της Βουλής των Ελλήνων
Ταξίδια στην Ελλάδα (15ος-19ος αι.). Μουσείο Μπενάκη – Συλλογή Ευσταθίου Φινόπουλου
Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού
7 Μαρτίου 2018 – 6 Μαΐου 2018
Κάτια Παπανδρεοπούλου, πανεπιστημιακή υπότροφος, ΑΣΚΤ
Hilma af klint. Paintings for the future
Solomon R. Guggenheim Museum
12 Οκτωβρίου 2018 – 23 Απριλίου 2019
Λένα Δημητρακοπούλου, μεταπτυχιακό δίπλωμα ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Aftermath. Art in the Wake of Wold War One
Tate Britain, Λονδίνο
5 Ιουνίου – 24 Σεπτεμβρίου 2018
© κειμένων: εκδόσεις futura / οι συγγραφείς
Με εξαίρεση τη χρήση αποσπασμάτων υπό την προϋπόθεση της ρητής αναφοράς της πηγής, δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση/αναπαραγωγή οποιουδήποτε τμήματος του περιοδικού χωρίς τη γραπτή άδεια του εκδότη.
ΤΕΥΧΟΣ #7 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2018
Κυκλοφόρησε το έβδομο τεύχος του περιοδικού Ιστορία της τέχνης (καλοκαίρι 2018). Πρόκειται για το μοναδικό στη χώρα μας περιοδικό ακαδημαϊκού και ερευνητικού προσανατολισμού με εξειδίκευση στην ιστορία και τη θεωρία της τέχνης από την Αναγέννηση έως τις μέρες μας. Το περιοδικό, ένα πεδίο ανεξάρτητου επιστημονικού διαλόγου, απευθύνεται ταυτοχρόνως και στο συνεχώς αυξανόμενο κοινό των φιλότεχνων, στους φοιτητές, στους καλλιτέχνες, στους συλλέκτες, στους επαγγελματίες του χώρου (επιμελητές μουσείων, χώρων τέχνης, πολιτιστικών φορέων και ιδρυμάτων) και γενικότερα σε όλους εκείνους που επιθυμούν να προσεγγίσουν τα καλλιτεχνικά φαινόμενα με έναν έγκυρο και ουσιαστικό τρόπο αλλά και να ενημερωθούν κριτικά για τις νέες εκδόσεις, τις επιστημονικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, τις εκθέσεις και τα συνέδρια που πραγματοποιούνται εντός και εκτός Ελλάδας.
Στο τεύχος #7 (Ιούλιος 2018) περιλαμβάνεται καταρχάς ένα θεματικό αφιέρωμα στην εικόνα ως έννοια της ιστορίας και της θεωρίας της τέχνης. Σε αυτό το πλαίσιο μεταφράζονται κείμενα του Hans Belting και του David Freedberg, που προσεγγίζουν ορισμένες από τις πλέον σημαίνουσες όψεις του ζητήματος της αντιμετώπισης της εικόνας από την πλευρά της θεωρίας, της ιστορίας και της μεθοδολογίας της ιστορίας της τέχνης. Δημοσιεύονται επίσης και πρωτότυπα ελληνόγλωσσα άρθρα τα οποία αφορούν από τη μια την ιστοριογραφία του θέματος και από την άλλη τη λειτουργία της εικόνας στη σύγχρονη τέχνη.
Στο παρόν τεύχος επίσης, σε συνέχεια των δημοσιεύσεων πηγών και τεκμηρίων που αφορούν τις πρώιμες βιογραφίες των σημαντικών καλλιτεχνών της δυτικής παράδοσης, παρουσιάζονται τα προοίμια στις τέχνες του σχεδίου από τις μνημειώδεις Vite (1550, 1568) του Giorgio Vasari, o Bίος του Caravaggio από τον Giovanni Baglione (1642) και από τον Giovan Pietro Bellori (1672) καθώς και ο Βίος των αδελφών Ian και Hubrecht van Eyck (1604), από το Βιβλίο των ζωγράφων του επονομαζόμενου «ολλανδού Βαζάρι», Karel van Mander.
Στο ίδιο τεύχος περιλαμβάνεται επίσης η Εισήγηση του Αντρέι Ζντάνoφ στο πρώτο Συνέδριο Σοβιετικών Συγγραφέων (1934) η οποία αποτελεί το ιδρυτικό κείμενο του «αισθητικού» δόγματος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Φυσικά, η κριτική αποτίμηση σημαντικών εκθέσεων (μεταξύ άλλων ένα εκτενές κριτικό δοκίμιο για την πολυσυζητημένη documenta 14 που παρουσιάσθηκε στην Αθήνα και το Κάσελ) και η βιβλιοκριτική (μεταξύ άλλων οι πρόσφατες ελληνικές εκδόσεις του σημαντικότερου πονήματος του Maurice Merleau-Ponty Η φαινομενολογία της αντίληψης και του κλασικού έργου του Erwin Panofsky, Γοτθική αρχιτεκτονική και σχολαστικισμός καθώς και οι ιστορικές μεταφράσεις στα ελληνικά γραπτών των Λεονάρντο ντα Βίντσι ‒ Λεόν Μπαττίστα Αλμπέρτι ‒ Αντρέα Πότσο από τον Παναγιώτη Δοξαρά, σε επιμέλεια Παναγιώτη Ιωάννου) αποτελούν, σε ιδιαίτερη έκταση και αυτή τη φορά, ένα από τα πλέον σημαντικά τμήματα του περιοδικού.
Τη διεύθυνση του περιοδικού έχει ο Νίκος Δασκαλοθανάσης, καθηγητής ιστορίας της τέχνης στην ΑΣΚΤ ενώ Συνεργάτες Σύνταξης είναι ο Παναγιώτης Ιωάννου, αναπληρωτής καθηγητής ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και η Άννυ Μάλαμα, επιμελήτρια του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #7
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #7
Περιοδικό
Ιστορία της Τέχνης
CORPUS *Ιστορία της τέχνης και θεωρία της εικόνας
Λία Γυιόκα, αναπληρώτρια καθηγήτρια ιστορίας και θεωρίας της τέχνης, ΑΠΘ
«Σημειώσεις για την Bildwissenschaft»
Hans Belting, ομότιμος καθηγητής ιστορίας της τέχνης και θεωρίας των μέσων, Hochschule für Gestaltung Karlsruhe
«Προς μια ανθρωπολογία της εικόνας»
Μετάφραση: Μαριάννα Καράλη, υποψήφια διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης
David Freedberg, καθηγητής ιστορίας της τέχνης και διευθυντής της Italian Academy for Advanced Studies in America, Columbia University
«Τέχνη και εικονομαχία, 1525-1580: η περίπτωση των Βορείων Κάτω Χωρών»
Μετάφραση: Γιάννης Καραδήμας, Άλκηστις Κοντοπούλου, Σοφία Χρυσαφοπούλου, μεταπτυχιακοί φοιτητές ιστορίας της τέχνης, ΑΣΚΤ
Ελπίδα Καραμπά, διδάσκουσα ιστορίας της τέχνης, ΑΣΚΤ
«Το μουσείο ως πεδίο μάχης και άλλες ιστορίες για την εικόνα»
ΠΗΓΕΣ / ΤΕΚΜΗΡΙΑ [Σε αυτό το τμήμα του περιοδικού δημοσιεύονται γραπτά τεκμήρια, εκδομένα ή ανέκδοτα, που υπέχουν θέση πρωτότυπης πηγής για την ιστορία της τέχνης. Εδώ θα περιλαμβάνεται λοιπόν ενδεικτικά «από τη μια, ένα παλαιότερο σώμα κειμένων περί τέχνης όπως τεχνικές οδηγίες για καλλιτέχνες, εγχειρίδια και οδηγούς για ειδήμονες, βιογραφίες καλλιτεχνών και κείμενα θεωρίας της τέχνης πριν από τη συγκρότηση μιας επιστημονικής ιστορίας της τέχνης [Kunstwissenschaft] και, από την άλλη, νεότερα περί τέχνης γραπτά, στο μέτρο που δεν διεκδικούν επιστημονικο-ακαδημαϊκό καθεστώς» [1] . Τα δημοσιευμένα τεκμήρια –όταν είναι ξενόγλωσσα– παρουσιάζονται σε ελληνική απόδοση ενώ τα αδημοσίευτα μεταγράφονται ή/και μεταφράζονται. Η δημοσίευση ή/και η μετάφραση των τεκμηρίων πραγματοποιείται με την ευθύνη της Σύνταξης, συνοδεύεται από σύντομη εισαγωγή και, όταν κρίνεται απαραίτητο, από πραγματολογικές παρατηρήσεις. Ο στόχος της δημοσίευσης των πηγών και των τεκμηρίων είναι διττός: από τη μια συλλέγεται ένα σώμα κειμένων χρήσιμων για την έρευνα ή τη διδασκαλία της ιστορίας της τέχνης και από την άλλη δίνεται ένα έναυσμα για την ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος γύρω από ζητήματα που τις περισσότερες φορές, τουλάχιστον στη χώρα μας, δεν έχουν επαρκώς συζητηθεί.]
- E. H. Gombrich, “Kunstliteratur” στο Atlantisbuch der Kunst: eine Enzyklopädie der bildendenKünste, Ζυρίχη, Atlantis Verlag, 1952, σσ. 665-679, αγγλ. μτφρ. Max Marmor, “The literature of art”, Art Documentation, 11, (1), Άνοιξη 1992, σσ. 3-8, το παράθεμα σ. 3.
Giorgio Vasari Οι Βίοι του Giorgio Vasari. Εισαγωγή στις τρεις τέχνες του σχεδίου: αρχιτεκτονική (1550, 1568)
Μετάφραση: Παναγιώτης Ιωάννου
Giovanni Baglione O Bίος του Michelangelo da Caravaggio, ζωγράφου (1642)
Μετάφραση: Παναγιώτης Λαγός, υποψήφιος διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Giovan Pietro Bellori Ο Bίος του Michelangelo Merigi da Caravaggio, ζωγράφου (1672)
Μετάφραση: Ειρήνη Κάμπρα, μεταπτυχιακή φοιτήτρια ιστορίας της τέχνης, ΑΣΚΤ
Karel van Mander Το Βιβλίο των ζωγράφων: αφιέρωση του συγγραφέα
O Βίος των αδελφών Ian και Hubrecht van Eyck, ζωγράφων από το Μαεσάικ (1604)
Μετάφραση από τα ολλανδικά: Μίνα Καρατζά, μεταπτυχιακή φοιτήτρια ιστορίας της τέχνης, ΑΣΚΤ
Αντρέι Ζντάνoφ Εισήγηση στο πρώτο Συνέδριο Σοβιετικών Συγγραφέων (1934)
Μετάφραση από τα ρωσικά: Άντα Διάλλα, αναπληρώτρια καθηγήτρια ευρωπαϊκής ιστορίας, ΑΣΚΤ
Μεταγραφή-διορθώσεις: Ξένια Μαρλίτση, μεταπτυχιακή φοιτήτρια ιστορίας της τέχνης, ΑΣΚΤ
ΒΙΒΛΙΑ
Σύλβια Σολακίδη, υποψήφια διδάκτωρ, Centre for Performance Philosophy, University of Surrey
Maurice Merleau–Ponty, Η φαινομενολογία της αντίληψης
Κωνσταντίνος Βασιλείου, διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne
Erwin Panofsky, Γοτθική αρχιτεκτονική και σχολαστικισμός
Ευγενία Δρακοπούλου, διευθύντρια ερευνών βυζαντινής και νεώτερης αρχαιολογίας και τέχνης, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
Λεονάρντο ντα Βίντσι ‒ Λεόν Μπαττίστα Αλμπέρτι ‒ Αντρέα Πότσο, Διά την Ζωγραφίαν: οι πρώτες μεταφράσεις κειμένων τέχνης από τον Παναγιώτη Δοξαρά
Άννυ Μάλαμα
Κώστας Τσιαμπάος, Αμφίθυμη νεωτερικότητα. 9 + 1 κείμενα για τη μοντέρνα αρχιτεκτονική
Μαρία-Κυβέλη Μαυροκορδοπούλου, υποψήφια διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, Centre Georg Simmel, École des hautes études en sciences sociales
Χάρης Σαββόπουλος, Η τέχνη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο / 1940-1960
Νίκος Καζέρος
Ανδρέας Γιακουμακάτος (επιμ.), Ελληνική αρχιτεκτονική στον 20ό και 21ο αιώνα: ιστορία – θεωρία – κριτική
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Σωτήρης Μπαχτσετζής, επίκουρος καθηγητής ιστορίας της τέχνης, Deree ‒ The American College of Greece
documenta14: LEARNING FROM ATHENS
Αθήνα – Κάσελ
8 Απριλίου – 17 Σεπτεμβρίου 2017
Σπύρος Πετριτάκης, υποψήφιος διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Η πάλη των φύλων: από τον Franz von Stuck στη Frida Kahlo
[GESCHLECHTERKAMPF. FRANZ VON STUCK BIS FRIDA KAHLO]
Städel Museum, Φρανκφούρτη επί του Μάιν
24 Νοεμβρίου – 19 Μαρτίου 2017
Χριστόφορος Μαρίνος, υποψήφιος διδάκτωρ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ: 1950-1974
Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων
24 Ιανουαρίου – 12 Μαρτίου 2017
© κειμένων: εκδόσεις futura / οι συγγραφείς
Με εξαίρεση τη χρήση αποσπασμάτων υπό την προϋπόθεση της ρητής αναφοράς της πηγής, δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση/αναπαραγωγή οποιουδήποτε τμήματος του περιοδικού χωρίς τη γραπτή άδεια του εκδότη.
ΤΕΥΧΟΣ #6 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2017
Το περιοδικό Ιστορία της τέχνης -το μοναδικό στη χώρα μας περιοδικό ακαδημαϊκού και ερευνητικού προσανατολισμού με εξειδίκευση στην ιστορία και τη θεωρία της τέχνης από την Αναγέννηση έως τις μέρες μας- φτάνει στο έκτο τεύχος του (Καλοκαίρι 2017). Πεδίο ανεξάρτητου επιστημονικού διαλόγου, απευθύνεται ταυτοχρόνως και στο συνεχώς αυξανόμενο κοινό των φιλότεχνων, στους φοιτητές, στους καλλιτέχνες, στους συλλέκτες, στους επαγγελματίες του χώρου (επιμελητές μουσείων, χώρων τέχνης, πολιτιστικών φορέων και ιδρυμάτων) και γενικότερα σε όλους εκείνους που επιθυμούν να προσεγγίσουν τα καλλιτεχνικά φαινόμενα με έναν έγκυρο και ουσιαστικό τρόπο αλλά και να ενημερωθούν κριτικά για τις νέες εκδόσεις, τις επιστημονικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, τις εκθέσεις και τα συνέδρια που πραγματοποιούνται εντός και εκτός Ελλάδας.
Στο τεύχος #6, όπου δίνεται έμφαση στην ιστορία της νεοελληνικής τέχνης αλλά και στη σχέση λαϊκής και μοντέρνας καλλιτεχνικής έκφρασης, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ένα άρθρο για τις αυτοπροσωπογραφίες της Θάλειας Φλωρά Καραβία, μιας από τις πιο σημαντικές Ελληνίδες ζωγράφους, οι «Αφορισμοί» του Έλληνα «εξπρεσιονιστή» Γιώργου Μπουζιάνη, το καταστατικό της Ελληνικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας εν Ρώμη (1865), ένα κείμενο για το περίφημο σπίτι του χτίστη Ροδάκη στην Αίγινα, σημείο αναφοράς για πολλούς αρχιτέκτονες, Έλληνες και μη, ως προεικόνιση των αιτημάτων της μοντέρνας αρχιτεκτονικής καθώς και μια εκτενής έρευνα σχετικά με την υποδοχή του έργου του Θεόφιλου στην Ευρώπη (και τους μύθους που τη συνοδεύουν). Σε αυτό το πλαίσιο εξετάζεται και η πορεία του γερμανικού κινήματος εφαρμοσμένων τεχνών στις αρχές του 20ού αιώνα που συνδέεται με ό,τι θα μπορούσε να αποκληθεί «κρίση της διανοητικής εργασίας». Στο παρόν τεύχος επίσης, μεταφράζεται για πρώτη φορά ένα από τα πλέον αντιπροσωπευτικά κείμενα του κορυφαίου των εικονολόγων Erwin Panofsky, με τίτλο «H προσωπογραφία των Arnolfini» του Jan van Eyck, που αφορά έναν από τους πλέον πολυσυζητημένους ‒και μυστηριώδεις‒ πίνακες της δυτικής παράδοσης, συνεχίζεται η δημοσίευση του δεύτερου και τρίτου από τα περίφημα Προοίμια των Βίων του Giorgio Vasari, ενώ μεταφράζεται, για πρώτη επίσης φορά, η ανάλυση από τον κοινωνικό στοχαστή Pierre-Joseph Proudhon του έργου Οι λατόμοι του Courbet, παράλληλα με την απόφαση του Στρατοδικείου των Βερσαλλιών για την καταδίκη του ζωγράφου εξαιτίας της δράσης του στην παρισινή Κομμούνα του 1871. Φυσικά, η κριτική παρουσίαση σημαντικών εκθέσεων και η βιβλιοκριτική αποτελούν, σε ιδιαίτερη έκταση αυτή τη φορά, ένα από τα πλέον σημαντικά τμήματα του περιοδικού.
[Το τεύχος #6 θα βρίσκεται στα σημεία πώλησης από τις 20 Ιουνίου 2017.]
ΤΕΥΧΟΣ #5 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2016
Κυκλοφόρησε το πέμπτο τεύχος του περιοδικού Ιστορία της τέχνης (καλοκαίρι 2016). Πρόκειται για το μοναδικό στη χώρα μας περιοδικό ακαδημαϊκού και ερευνητικού προσανατολισμού με εξειδίκευση στην ιστορία και τη θεωρία της τέχνης από την Αναγέννηση έως τις μέρες μας. Το περιοδικό, ένα πεδίο ανεξάρτητου επιστημονικού διαλόγου, απευθύνεται ταυτοχρόνως και στο συνεχώς αυξανόμενο κοινό των φιλότεχνων, στους φοιτητές, στους καλλιτέχνες, στους συλλέκτες, στους επαγγελματίες του χώρου (επιμελητές μουσείων, χώρων τέχνης, πολιτιστικών φορέων και ιδρυμάτων) και γενικότερα σε όλους εκείνους που επιθυμούν να προσεγγίσουν τα καλλιτεχνικά φαινόμενα με έναν έγκυρο και ουσιαστικό τρόπο αλλά και να ενημερωθούν κριτικά για τις νέες εκδόσεις, τις επιστημονικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, τις εκθέσεις και τα συνέδρια που πραγματοποιούνται εντός και εκτός Ελλάδας.
Στο τεύχος #5 (Ιούνιος 2016) περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ένα κείμενο για τον διεθνούς φήμης αμερικανό καλλιτέχνη Matthew Barney και το πολύκροτο έργο του Cremaster Cycle, μια αποτίμηση του ρόλου του γλύπτη Γιάννη Παππά ως διευθυντή της ΑΣΚΤ, η δημοσίευση ενός αρχείου που αναδεικνύει το έργο του άγνωστου έως σήμερα καλλιτέχνη ελληνικής καταγωγής Δημητρίου Αναστασάτου, μια εκτενής αναφορά στο θεώρημα της «βελτιωμένης βυζαντινής ζωγραφικής», μια κριτική παρουσίαση της θεωρίας περί ιστορίας της τέχνης ως Bildwissenschaft γραμμένη από τον κορυφαίο γερμανό ιστορικό τέχνης Horst Bredekamp, η παράδοξη ιστορία μιας πλαστής Δανάης του El Greco, μια προσωπική μαρτυρία για τους έλληνες ιστορικούς της τέχνης στο Παρίσι του ’60, τα τρία περίφημα Προοίμια των Βίων του Giorgio Vasari, ένα κείμενο του 17ου αιώνα για την κηδεία του ιταλού ζωγράφου Agostino Carracci στην Μπολόνια, οι επιστολές του Bronzino και του Μιχαήλ Αγγέλου προς τον Benedetto Varchi όπου διατυπώνονται οι απόψεις τους για τη σχέση ζωγραφικής και γλυπτικής (paragone), η πρώτη θεωρητική υποστήριξη της Κρήνης του Marcel Duchamp, του σημαντικότερου ίσως εικονοκλαστικού έργου του 20ού αιώνα, και, φυσικά, βιβλιοκριτική και κριτική παρουσίαση σημαντικών εκθέσεων και επιστημονικών συνεδρίων.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 