Ιστορία της τέχνης: Ευρετήριο περιεχομένων τευχών 1-9 #index [pdf]
Περιεχόμενα τευχών 1-9 #index
Υποβολή σχολίου
Category Archives: ΤΕΥΧΟΣ #2
[#2] Πρόσκληση σε εκδήλωση-συζήτηση με θέμα «Τέχνη και Ψυχανάλυση»
Το περιοδικό Ιστορία της Τέχνης και οι εκδόσεις futura σας προσκαλούν σε εκδήλωση-συζήτηση με θέμα:
που πραγματοποιείται με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του τεύχους #2 (Καλοκαίρι 2014),
την Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου και ώρα 19.30
στο Σπίτι της Κύπρου (νέο κτήριο της Κυπριακής Πρεσβείας, Ξενοφώντος 2Α, Πλατεία Συντάγματος, τηλ. 210 3734934).
Ομιλητές:
Γεράσιμος Στεφανάτος, ψυχίατρος, ψυχαναλυτής, μέλος της γαλλικής ψυχαναλυτικής εταιρείας Quatrième Group
Παναγιώτης Πούλος, επίκουρος καθηγητής Φιλοσοφίας και Αισθητικής, ΑΣΚΤ
Τη συζήτηση συντονίζει ο διευθυντής Σύνταξης του περιοδικού, Νίκος Δασκαλοθανάσης.
ΤΕΥΧΟΣ #2 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2014
Το δεύτερο τεύχος του περιοδικού Ιστορία της Τέχνης –του μοναδικού ελληνικού περιοδικού ακαδημαϊκού και ερευνητικού προσανατολισμού με εξειδίκευση στο πεδίο της ιστορίας και της θεωρίας της τέχνης– βρίσκεται πλέον στα χέρια του αναγνώστη! Η πορεία του πρώτου τεύχους τόσο από πλευράς κυκλοφορίας όσο και από πλευράς επαινετικών σχολίων που δημοσιεύθηκαν στον Τύπο ή έφθασαν στη Σύνταξη, ενισχύει τη βεβαιότητά μας ότι το κοινό που ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα για την τέχνη και την ιστορία της στην Ελλάδα και τον κόσμο, αυξάνεται εντυπωσιακά και στη χώρα μας. Με ιδιαίτερη λοιπόν χαρά παρουσιάζουμε την ύλη του δεύτερου τεύχους.
[*Editorial #2]
EDITORIAL #2
Περιοδικό
Ιστορία της Τέχνης
Όταν δυο περίπου χρόνια πριν σχεδιάζαμε την ανά χείρας έκδοση, ό,τι θα μπορούσε να αποκληθεί, κάπως «επίσημα», «ορίζοντας υποδοχής» του περιοδικού ήταν για εμάς ένα άδηλο πεδίο, καθώς δεν είχε προϋπάρξει παρόμοιο εγχείρημα. Νομίζω ότι τώρα είμαστε σε θέση να πούμε, με τα δεδομένα της κυκλοφορίας του πρώτου τεύχους, ότι το περιοδικό συνάντησε το κοινό του. Και μια τέτοια διαπίστωση δεν αφορά μόνο τον αριθμό των αντιτύπων που κατέληξαν στα χέρια των αναγνωστών• αφορά επίσης και το σύνολο των σχολίων που έφθασαν στη Σύνταξη. Σε αυτή τη φάση δεν μπορεί λοιπόν παρά να είμαστε απολύτως ικανοποιημένοι. Το αναπτυσσόμενο ενδιαφέρον στην Ελλάδα για την ιστορία της τέχνης που είχαμε απλώς εικάσει μπορεί πλέον να θεωρηθεί υπαρκτό. Το πώς αυτό το ενδιαφέρον θα μετατραπεί σε πεδίο κριτικού διαλόγου, να ποιο είναι τώρα το καίριο ζήτημα. Η επίτευξη ενός τέτοιου στόχου απαιτεί πρώτ’ απ’ όλα χρόνο. Απαιτεί επίσης την ενεργό εμπλοκή πολλών ανθρώπων που με τα σχόλια, τις απόψεις, τα κείμενά τους θα καλλιεργήσουν αυτόν τον διάλογο. Το περιοδικό έχει πλέον συγκροτήσει ένα τέτοιο πλαίσιο και παραμένει ανοικτό σε όλους όσοι θεραπεύουν τον χώρο της ιστορίας και της θεωρίας της τέχνης, ανεξαρτήτως του σταδίου της ερευνητικής τους σταδιοδρομίας. Μα και τα σχόλια όσων θα είχαν να διατυπώσουν μιαν άποψη σχετική με όσα δημοσιεύονται στο περιοδικό, θεωρούμε ότι εμπλουτίζουν εξίσου τον διάλογο. Με αυτές τις σκέψεις –πλέον, και με αυτά τα ευοίωνα δεδομένα– παρουσιάζουμε την ύλη του δεύτερου τεύχους. Το κείμενο του Γιάννη Μπόλη για τη λειτουργία των καλλιτεχνικών θεσμών στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα, το δεύτερο –και τελευταίο– μέρος της μελέτης του Άρη Σαραφιανού για τη σημασία της ανατομίας ως προς την ανάδυση διαφορετικών τρόπων προσέγγισης της πραγματικότητας στη μετά τον Διαφωτισμό περίοδο της συντηρητικής αντίδρασης στην Αγγλία, η κριτική αποτίμηση του Παναγιώτη Μπίκα για το έργο του T. J. Clark –μιας από τις εμβληματικές μορφές της ιστορίας της τέχνης διεθνώς, που το ελληνικό κοινό είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά μέσω των διαλέξεών του στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη τον περασμένο Δεκέμβριο–, το, ειδικά γραμμένο για το περιοδικό, σχόλιο του Donald Preziosi, emeritus του UCLA, για τον «επικίνδυνο» χαρακτήρα της τέχνης, η μετάφραση του ιστορικού δοκιμίου του Meyer Schapiro (1904-1996) για την «παρανάγνωση» από τον Φρόιντ μιας παιδικής ανάμνησης του Λεονάρντο ντα Βίντσι, η δημοσίευση στα ελληνικά της περίφημης Επιστολής του Ραφαήλ προς τον πάπα Λέοντα Ι΄ σχετικά με τις αρχαιότητες της Ρώμης, η δημοσίευση ενός ανέκδοτου αυτοβιογραφικού σημειώματος του Νικόλα Κάλας από το αρχείο ΕΛΙΑ, έξι βιβλιοκριτικές από την πρόσφατη περί τέχνης εκδοτική παραγωγή στην Ελλάδα, ένα κριτικό αφιέρωμα στις τρεις «οικείες» μας μπιενάλε (Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Βενετία), η παρουσίαση μιας νέας «γενιάς» καλλιτεχνών στο ΕΜΣΤ όπως και του έργου του Boltanski στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών καθώς και του Kippenberger στο Κυκλαδικό Μουσείο –με τα κείμενα αυτά, η συγκρότηση μιας ιστορικής κριτικής για την τέχνη του παρόντος, ένας από τους επιμέρους στόχους του περιοδικού, προσεγγίζεται ευθέως–, και τέλος ο κριτικός απολογισμός ενός σημαντικού διεθνούς συνεδρίου, στο Άμστερνταμ, με ελληνική συμμετοχή, για τη σχέση τέχνης-θεοσοφισμού. Ιδού τα περιεχόμενα του παρόντος τεύχους.
Νίκος Δασκαλοθανάσης
Γιατί η τέχνη είναι επικίνδυνη
*
του Ντόναλντ Πρετσιόζι
μετάφραση: Άννυ Μάλαμα
Η Ιστορία της Τέχνης (διεύθυνση σύνταξης: Νίκος Δασκαλοθανάσης, συντακτική ομάδα: Παναγιώτης Ιωάννου, Τιτίνα Κορνέζου, Άννυ Μάλαμα) είναι ένα περιοδικό καινούργιο και αξιοπρόσεκτο. Αξιοπρόσεκτο, καθώς αποτελεί σήμερα το μοναδικό ελληνικό περιοδικό με εξειδίκευση στην ιστορία και τη θεωρίας της τέχνης, ενώ ταυτόχρονα ο ακαδημαϊκός και ερευνητικός προσανατολισμός του δεν το οδηγεί σε ένα ύφος περίκλειστο, στρυφνό και απροσπέλαστο. Από το δεύτερο τεύχος (καλοκαίρι 2014), που κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες, με πλούσια ύλη δημοσιεύουμε το άρθρο του Donald Preziosi, ομότιμου καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες (UCLA). Ο Preziosi είναι γνωστός κυρίως για τις δημοσιεύσεις του που αφορούν ζητήματα μεθοδολογίας και ιστοριογραφίας [Rethinking Art History: Meditations on a Coy Science, 1989· The Art of Art History: A Critical Anthology (επιμ.), 1998], ιδίως σε σχέση με τη διεύρυνση των ορίων της ιστορίας της τέχνης προς πεδία όπως η…
Δείτε την αρχική δημοσίευση 944 επιπλέον λέξεις
[*ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #2]
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #2
Περιοδικό
Ιστορία της Τέχνης
CORPUS
Γιάννης Μπόλης, επιμελητής, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
«Καλλιτεχνικές εκθέσεις, σύλλογοι, εταιρείες και ενώσεις στην Αθήνα του 19ου αιώνα»
Άρης Σαραφιανός, επίκουρος καθηγητής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
«Τέχνη και ανατομία στη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου: οι πολλαπλές αναπαραστάσεις του ανθρώπινου σώματος την εποχή της συντηρητικής αντίδρασης» (ΙΙ)
Παναγιώτης Μπίκας, διδάκτωρ, ΑΠΘ
«Για τον T.J. Clark»
ΞΕΝΙΑ
[Εδώ φιλοξενούνται κείμενα ιστορικών τέχνης που δραστηριοποιούνται εκτός Ελλάδας και έχουν κατά κανόνα γραφτεί σε ξένη γλώσσα. Τα κείμενα αυτά είτε είναι γραμμένα ειδικά για το περιοδικό είτε έχουν δημοσιευθεί την τελευταία πενταετία και αποτελούν ευγενική παραχώρηση του συγγραφέα τους. Τα κείμενα επιλέγονται και μεταφράζονται με ευθύνη της Σύνταξης.]
Donald Preziosi, ομότιμος καθηγητής, University of California, Los Angeles
«Γιατί η τέχνη είναι επικίνδυνη»
Μετάφραση: Άννυ Μάλαμα
TRANSLATIO
Meyer Schapiro
«Λεονάρντο και Φρόιντ: μια μελέτη ιστορίας της τέχνης»
Μετάφραση:
Αντιγόνη Λεάκου, πτυχίο θεωρίας και ιστορίας της τέχνης, ΑΣΚΤ
Αγγελική Παπανικολάου, ΜΑ, μουσειακές σπουδές, University College London
ΠΗΓΕΣ / ΤΕΚΜΗΡΙΑ
[Σε αυτό το τμήμα του περιοδικού δημοσιεύονται γραπτά τεκμήρια, εκδομένα ή ανέκδοτα, που υπέχουν θέση πρωτότυπης πηγής για την ιστορία της τέχνης. Εδώ θα περιλαμβάνεται λοιπόν ενδεικτικά «από τη μια, ένα παλαιότερο σώμα κειμένων περί τέχνης όπως τεχνικές οδηγίες για καλλιτέχνες, εγχειρίδια και οδηγούς για ειδήμονες, βιογραφίες καλλιτεχνών και κείμενα θεωρίας της τέχνης πριν από τη συγκρότηση μιας επιστημονικής ιστορίας της τέχνης [Kunstwissenschaft] και, από την άλλη, νεότερα περί τέχνης γραπτά, στο μέτρο που δεν διεκδικούν επιστημονικο-ακαδημαϊκό καθεστώς» [1] .
Τα δημοσιευμένα τεκμήρια –όταν είναι ξενόγλωσσα– παρουσιάζονται σε ελληνική απόδοση ενώ τα αδημοσίευτα μεταγράφονται ή/και μεταφράζονται. Η δημοσίευση ή/και η μετάφραση των τεκμηρίων πραγματοποιείται με την ευθύνη της Σύνταξης, συνοδεύεται από σύντομη εισαγωγή και, όταν κρίνεται απαραίτητο, από πραγματολογικές παρατηρήσεις.
Ο στόχος της δημοσίευσης των πηγών και των τεκμηρίων είναι διττός: από τη μια συλλέγεται ένα σώμα κειμένων χρήσιμων για την έρευνα ή τη διδασκαλία της ιστορίας της τέχνης και από την άλλη δίνεται ένα έναυσμα για την ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος γύρω από ζητήματα που τις περισσότερες φορές, τουλάχιστον στη χώρα μας, δεν έχουν επαρκώς συζητηθεί.]
1. E. H. Gombrich, “Kunstliteratur” στο Atlantisbuch der Kunst: eine Enzyklopädie der bildendenKünste, Ζυρίχη, Atlantis Verlag, 1952, σσ. 665-679, αγγλ. μτφρ. Max Marmor, “The literature of art”, Art Documentation, 11, (1), Άνοιξη 1992, σσ. 3-8, το παράθεμα σ.3.
Επιστολή του Ραφαήλ στον πάπα Λέοντα Ι΄
Επιμέλεια-μετάφραση: Παναγιώτης Ιωάννου
Ένα ανέκδοτο αυτοβιογραφικό σημείωμα του Μ. Σπιέρου (Νικόλα Κάλας)
Επιμέλεια: Μαρία-Θηρεσία Δαλεζίου, μεταπτυχιακό δίπλωμα ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης
ΒΙΒΛΙΑ
Νίκος Δασκαλοθανάσης
Francis Haskell, Η ιστορία και οι εικόνες της. Η τέχνη ως ερμηνεία του δυτικού πολιτισμού
Francis Haskell, Η δύσκολη γέννηση του βιβλίου τέχνης
Γλαύκη Γκότση, διδάκτωρ, ΑΠΘ
Νίκη Λοϊζίδη, Ο μοντερνισμός και οι μύθοι του
Γεωργία Μεταξά, υποψήφια διδάκτωρ, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Johann Joachim Winckelmann, Ιστορία της Αρχαίας Τέχνης. Η τέχνη των ανατολικών λαών, των Ετρούσκων, των Ελλήνων και των Ρωμαίων
Ι.Ι. Βίνκελμαν, Σκέψεις για τη μίμηση των ελληνικών έργων στη ζωγραφική και τη γλυπτική
Πολύνα Κοσμαδάκη, επιμελήτρια, Μουσείο Μπενάκη
Ελπίδα Ρίκου (επιμέλεια), Ανθρωπολογία και σύγχρονη τέχνη
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Λουίζα Αυγήτα, διδάκτωρ, City University London
4η ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΠΑΝΤΟΥ ΑΛΛΑ ΤΩΡΑ
ΚΜΣΤ Μονή Λαζαριστών, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, Γενί Τζαμί, Αλατζά Ιμαρέτ, ΔΕΘ (περίπτερο 6), 18 Σεπτεμβρίου 2013 – 31 Ιανουαρίου 2014
Άννυ Μάλαμα
4η ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
AGORA
Κτήριο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, CAMP Contemporary Art Meeting Point, 29 Σεπτεμβρίου – 1 Δεκεμβρίου 2013
Ευθυμία Γεωργιάδου-Κούντουρα, διατελέσασα αναπληρώτρια καθηγήτρια, ΑΠΘ
55η ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Ι. IL PALAZZO ENCICLOPEDICO
ΙΙ. ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΣΙΒΟΠΟΥΛΟΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΗΔΕΝ – HISTORY ZERO, 1 Ιουνίου – 24 Νοεμβρίου 2013
Σωτήρης Μπαχτσετζής, διδάσκων, ΕΑΠ
ΕΚ ΝΕΟΥ. ΜΙΑ ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ
Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 24 Οκτωβρίου 2013 – 2 Μαρτίου 2014
Κωνσταντίνος Στεφανής, διδάκτωρ, The London Consortium
Ι. CHRISTIAN BOLTANSKI, ΒΛΕΜΜΑΤΑ
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, 8 Οκτωβρίου 2013 – 12 Ιανουαρίου 2014
ΙΙ. MARTIN KIPPENBERGER, A CRY FOR FREEDOM
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, 10 Οκτωβρίου 2013 – 26 Ιανουαρίου 2014
ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Σπύρος Πετριτάκης, υποψήφιος διδάκτωρ, Πανεπιστήμιο Κρήτης
ΜΑΓΕΜΕΝΕΣ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΕΣ. Η ΘΕΟΣΟΦΙΑ, Η ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΕΧΝΕΣ, π. 1875-1960 Άμστερνταμ, 25–27 Σεπτεμβρίου 2013
© κειμένων: εκδόσεις futura / οι συγγραφείς
Με εξαίρεση τη χρήση αποσπασμάτων υπό την προϋπόθεση της ρητής αναφοράς της πηγής, δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση/αναπαραγωγή οποιουδήποτε τμήματος του περιοδικού χωρίς τη γραπτή άδεια του εκδότη.
[*Corpus; abstracts #2]
ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ #2
Περιοδικό
Ιστορία της Τέχνης
Corpus
Γιάννης Μπόλης
Καλλιτεχνικές εκθέσεις, σύλλογοι, εταιρείες και ενώσεις στην Αθήνα του 19ου αιώνα
Οι σπουδαστικές εκθέσεις του Βασιλικού Σχολείου των Τεχνών (Πολυτεχνείο) κατά την περίοδο λειτουργίας του (1844-62) υπό τη διεύθυνση του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου, καθώς και τα καλλιτεχνικά τμήματα των γενικών εκθέσεων των Ολυμπίων (1858, 1870, 1875, 1888) αποτελούσαν τη μοναδική ευκαιρία των Ελλήνων καλλιτεχνών να παρουσιάσουν τα έργα τους σε μια επίσημη, κρατική διοργάνωση τον 19ο αιώνα. O συγγραφέας, στο παρόν κείμενό του, αναλύει το πώς οι μεμονωμένες εκθέσεις που πραγματοποιούνται στις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα, οργανώνονται, κατά κύριο λόγο, από εταιρείες και ομάδες φιλότεχνων οι οποίες έρχονται να υποκαταστήσουν την απουσία καλλιτεχνικών θεσμών και οργανωμένων κρατικών δομών. Ταυτοχρόνως, γίνεται σαφές ότι οι προσπάθειες των καλλιτεχνών να οργανωθούν από μόνοι τους σε συλλόγους, παρότι δεν απουσιάζουν παντελώς, έχουν εντέλει περιορισμένη δυναμική.
O Γιάννης Μπόλης είναι διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης (ΑΠΘ) και εργάζεται ως επιμελητής στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη. Έχει συγγράψει δύο μελέτες για την ελληνική χαρακτική του 19ου αιώνα και μονογραφίες για έλληνες καλλιτέχνες, έχει επιμεληθεί εκθέσεις ελληνικής τέχνης και έχει συνεργαστεί στην οργάνωση και την παραγωγή διεθνών εκθέσεων. [bolis@greekstatemuseum.com]
Άρης Σαραφιανός
Τέχνη και ανατομία στη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου: οι πολλαπλές αναπαραστάσεις του ανθρώπινου σώματος την εποχή της συντηρητικής αντίδρασης (ΙΙ)
Σε αυτό το άρθρο εξετάζεται η δομή αλλά και οι άρρητες προθέσεις που εγκλείονται σε ορισμένα συστήματα ανατομικής διδασκαλίας και εικαστικής αναπαράστασης, ευθέως ανταγωνιστικών ως προς τις επίσημες εκδοχές που εξετάστηκαν στο πρώτο μέρος του κειμένου, το οποίο δημοσιεύθηκε στο προηγούμενο τεύχος του περιοδικού. Ειδικότερα, παρουσιάζεται η «ανατομία της έκφρασης» του Charles Bell, η οποία πρότεινε ένα ετερόδοξο σύστημα ανατομικής επεξεργασίας της ανθρώπινης μορφής καθόσον η υπερ-φυσιοκρατική και ακραία αισθησιοκρατική φύση της, αποτέλεσε ευθεία αντιστροφή των νοητικών, αφαιρετικών και συντηρητικών τάσεων των επίσημων ανατομικών προτύπων. Το άρθρο στοχεύει να αποδείξει ότι οι ανατομικές αντι-προτάσεις του Bell αγκάλιασαν όλο το φάσμα του καλλιτεχνικού φαινομένου, αντιστρέφοντας τις αρχές της επίσημης καλλιτεχνικής διδασκαλίας, της επικρατούσας αισθητικής που την υποστήριζε, αλλά και των κατεστημένων μοντέλων που όριζαν τη δέουσα αισθητηριακή οικονομία παραγωγής και θέασης έργων τέχνης. Μάλιστα, στο παρόν δοκίμιο, υποστηρίζεται η άποψη ότι η έμφαση της ανατομίας του Bell στη σωματική βία των μορφών που στοχεύει στην αισθητηριακή ενεργοποίηση έργου και θεατή, συνδύασε με μοναδικό τρόπο το αίτημα για οπτική πιστότητα του έργου με ζητήματα που σχετίζονται με την εκφραστική του δύναμη, ορίζοντας, έτσι, ένα πρώιμο γενεαλογικό σημείο αναφοράς των μεταγενέστερων ρεαλιστικών και εξπρεσιονιστικών φιλοδοξιών της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας. Επιπλέον, όπως καταδεικνύεται εδώ, η διαμάχη μεταξύ Bell και Carlisle για τη νομιμότητα της αφαίρεσης ή του ρεαλισμού στην τέχνη αποτέλεσε αναπόσπαστο μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής σύγκρουσης μεταξύ συντηρητικής αντίδρασης και φιλελεύθερης μεταρρύθμισης. Διαβάζοντας προσεκτικά τις διαμάχες στον Τύπο της εποχής προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι το σύστημα του Bell επενδύθηκε με πολλαπλά πολιτικά φορτία και χρήσεις. Μάλιστα, αντιμετωπίστηκε, από τη μία πλευρά, ως εργαλείο υπονόμευσης της κυρίαρχης ελίτ –της διαφθοράς και της ευνοιοκρατίας αλλά και των περιοριστικών τρόπων συμπεριφοράς και ζωής που την χαρακτήριζαν– ενώ, παράλληλα, κατάφερε να συμπυκνώσει μία σειρά από δημόσιες προσδοκίες για τον εκδημοκρατισμό της καλλιτεχνικής παραγωγής και κατανάλωσης. Από την ίδια άποψη, είναι πράγματι αξιοσημείωτο ότι αυτός ο εκδημοκρατισμός των τεχνών και της συγκίνησης που εισηγήθηκε η ανατομική κριτική του Bell, διασταυρώθηκε, αυτή την περίοδο, άρρηκτα με ελπίδες για τον ευρύτερο θεσμικό εκδημοκρατισμό της κοινωνίας. Συνολικά, τα δύο μέρη του συγκεκριμένου δοκιμίου επιχείρησαν να καταδείξουν ότι το σώμα και οι πολλαπλές του επιφάνειες και λειτουργίες αναδεικνύονται, αυτή την εποχή, σε μία προνομιακή, υλική και οικεία οθόνη προβολής μιας σειράς από αντικρουόμενες προσεγγίσεις στο ζήτημα της διαχείρισης της ζωής, σε όλες της τις εκφάνσεις. Αποδεικνύεται, έτσι, ο ευρύς βιο-πολιτικός ορίζοντας παρόμοιων επιστημονικών και καλλιτεχνικών διαφωνιών, και, ειδικότερα, η ιστορική τους λειτουργία ως σημείων σύγκλισης αντικρουόμενων βιολογικών μοντέλων, ιατρο-αισθητηριακών οικονομιών, τύπων καλλιτεχνικής έκφρασης και τρόπων βιο-πολιτικής υπόστασης, με εξίσου ανταγωνιστικές πολιτικές και επαγγελματικές φιλοδοξίες.
Ο Άρης Σαραφιανός είναι επίκουρος καθηγητής ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν τη διεπιστημονικού και δι-επαγγελματικού χαρακτήρα «διαπλοκή» μεταξύ της ιστορίας της τέχνης και της ιστορίας των βιοϊατρικών επιστημών. [asarafia@cc.uoi.gr]
Παναγιώτης Μπίκας
Για τον T. J. Clark
Το παρόν κείμενο επιχειρεί την κριτική αποτίμηση του έργου του T. J. Clark, μέλους της Καταστασιακής Διεθνούς (1966-1967), εστιάζοντας ειδικότερα σε άρθρα και σε βιβλία του που έχουν δημοσιευθεί από τη στιγμή της έκδοσης της μελέτης του The Absolute Bourgeois: Artists and Politics in France μέχρι και την κυκλοφορία του βιβλίου του The Painting Of Modern Life. Paris in the Art of Manet and his Followers. Με βάση τις σκέψεις του Guy Debord σχετικά με το Θέαμα (Spectacle) και την καθημερινή ζωή, ο Clark επιχείρησε να εμπλουτίσει την παραδοσιακή κοινωνική ιστορία της τέχνης. Στην προσπάθειά του να συνδέσει την τέχνη με την πολιτική, ο Clark ενδιαφέρθηκε, κατά κύριο λόγο, για τη γαλλική τέχνη του 19ου αιώνα, σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή για την ανάδυση ενός νέου τύπου καπιταλισμού.
O Παναγιώτης Μπίκας είναι διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης (ΑΠΘ) και εργάζεται ως επιμελητής στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη σχέση τέχνης και πολιτικής, στην ελληνική ζωγραφική του 19ου αιώνα και στην ιστορία των εικονογραφημένων εντύπων. [mpikasp@yahoo.com]
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 