[*Editorial #2]

EDITORIAL #2

Περιοδικό

Ιστορία της Τέχνης

Όταν δυο περίπου χρόνια πριν σχεδιάζαμε την ανά χείρας έκδοση, ό,τι θα μπορούσε να αποκληθεί, κάπως «επίσημα», «ορίζοντας υποδοχής» του περιοδικού ήταν για εμάς ένα άδηλο πεδίο, καθώς δεν είχε προϋπάρξει παρόμοιο εγχείρημα. Νομίζω ότι τώρα είμαστε σε θέση να πούμε, με τα δεδομένα της κυκλοφορίας του πρώτου τεύχους, ότι το περιοδικό συνάντησε το κοινό του. Και μια τέτοια διαπίστωση δεν αφορά μόνο τον αριθμό των αντιτύπων που κατέληξαν στα χέρια των αναγνωστών• αφορά επίσης και το σύνολο των σχολίων που έφθασαν στη Σύνταξη. Σε αυτή τη φάση δεν μπορεί λοιπόν παρά να είμαστε απολύτως ικανοποιημένοι. Το αναπτυσσόμενο ενδιαφέρον στην Ελλάδα για την ιστορία της τέχνης που είχαμε απλώς εικάσει μπορεί πλέον να θεωρηθεί υπαρκτό. Το πώς αυτό το ενδιαφέρον θα μετατραπεί σε πεδίο κριτικού διαλόγου, να ποιο είναι τώρα το καίριο ζήτημα. Η επίτευξη ενός τέτοιου στόχου απαιτεί πρώτ’ απ’ όλα χρόνο. Απαιτεί επίσης την ενεργό εμπλοκή πολλών ανθρώπων που με τα σχόλια, τις απόψεις, τα κείμενά τους θα καλλιεργήσουν αυτόν τον διάλογο. Το περιοδικό έχει πλέον συγκροτήσει ένα τέτοιο πλαίσιο και παραμένει ανοικτό σε όλους όσοι θεραπεύουν τον χώρο της ιστορίας και της θεωρίας της τέχνης, ανεξαρτήτως του σταδίου της ερευνητικής τους σταδιοδρομίας. Μα και τα σχόλια όσων θα είχαν να διατυπώσουν μιαν άποψη σχετική με όσα δημοσιεύονται στο περιοδικό, θεωρούμε ότι εμπλουτίζουν εξίσου τον διάλογο. Με αυτές τις σκέψεις –πλέον, και με αυτά τα ευοίωνα δεδομένα– παρουσιάζουμε την ύλη του δεύτερου τεύχους. Το κείμενο του Γιάννη Μπόλη για τη λειτουργία των καλλιτεχνικών θεσμών στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα, το δεύτερο –και τελευταίο– μέρος της μελέτης του Άρη Σαραφιανού για τη σημασία της ανατομίας ως προς την ανάδυση διαφορετικών τρόπων προσέγγισης της πραγματικότητας στη μετά τον Διαφωτισμό περίοδο της συντηρητικής αντίδρασης στην Αγγλία, η κριτική αποτίμηση του Παναγιώτη Μπίκα για το έργο του T. J. Clark –μιας από τις εμβληματικές μορφές της ιστορίας της τέχνης διεθνώς, που το ελληνικό κοινό είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά μέσω των διαλέξεών του στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη τον περασμένο Δεκέμβριο–, το, ειδικά γραμμένο για το περιοδικό, σχόλιο του Donald Preziosi, emeritus του UCLA, για τον «επικίνδυνο» χαρακτήρα της τέχνης, η μετάφραση του ιστορικού δοκιμίου του Meyer Schapiro (1904-1996) για την «παρανάγνωση» από τον Φρόιντ μιας παιδικής ανάμνησης του Λεονάρντο ντα Βίντσι, η δημοσίευση στα ελληνικά της περίφημης Επιστολής του Ραφαήλ προς τον πάπα Λέοντα Ι΄ σχετικά με τις αρχαιότητες της Ρώμης, η δημοσίευση ενός ανέκδοτου αυτοβιογραφικού σημειώματος του Νικόλα Κάλας από το αρχείο ΕΛΙΑ, έξι βιβλιοκριτικές από την πρόσφατη περί τέχνης εκδοτική παραγωγή στην Ελλάδα, ένα κριτικό αφιέρωμα στις τρεις «οικείες» μας μπιενάλε (Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Βενετία), η παρουσίαση μιας νέας «γενιάς» καλλιτεχνών στο ΕΜΣΤ όπως και του έργου του Boltanski στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών καθώς και του Kippenberger στο Κυκλαδικό Μουσείο –με τα κείμενα αυτά, η συγκρότηση μιας ιστορικής κριτικής για την τέχνη του παρόντος, ένας από τους επιμέρους στόχους του περιοδικού, προσεγγίζεται ευθέως–, και τέλος ο κριτικός απολογισμός ενός σημαντικού διεθνούς συνεδρίου, στο Άμστερνταμ, με ελληνική συμμετοχή, για τη σχέση τέχνης-θεοσοφισμού. Ιδού τα περιεχόμενα του παρόντος τεύχους.

Νίκος Δασκαλοθανάσης