MUSEO NACIONAL DEL PRADO
El Greco and Modern Painting
24 June – 5 October 2014
https://www.museodelprado.es/en/exhibitions/exhibitions/at-the-museum/el-greco-y-la-pintura-moderna/
El Greco and Modern Painting
1 Reply
Monthly Archives: Ιουνίου 2014
Nicholas Penny announces his departure from the National Gallery
[*The Guardian – Culture / Art&design, Monday 23 June 2014]
[*ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #2]
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #2
Περιοδικό
Ιστορία της Τέχνης
CORPUS
Γιάννης Μπόλης, επιμελητής, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
«Καλλιτεχνικές εκθέσεις, σύλλογοι, εταιρείες και ενώσεις στην Αθήνα του 19ου αιώνα»
Άρης Σαραφιανός, επίκουρος καθηγητής, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
«Τέχνη και ανατομία στη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου: οι πολλαπλές αναπαραστάσεις του ανθρώπινου σώματος την εποχή της συντηρητικής αντίδρασης» (ΙΙ)
Παναγιώτης Μπίκας, διδάκτωρ, ΑΠΘ
«Για τον T.J. Clark»
ΞΕΝΙΑ
[Εδώ φιλοξενούνται κείμενα ιστορικών τέχνης που δραστηριοποιούνται εκτός Ελλάδας και έχουν κατά κανόνα γραφτεί σε ξένη γλώσσα. Τα κείμενα αυτά είτε είναι γραμμένα ειδικά για το περιοδικό είτε έχουν δημοσιευθεί την τελευταία πενταετία και αποτελούν ευγενική παραχώρηση του συγγραφέα τους. Τα κείμενα επιλέγονται και μεταφράζονται με ευθύνη της Σύνταξης.]
Donald Preziosi, ομότιμος καθηγητής, University of California, Los Angeles
«Γιατί η τέχνη είναι επικίνδυνη»
Μετάφραση: Άννυ Μάλαμα
TRANSLATIO
Meyer Schapiro
«Λεονάρντο και Φρόιντ: μια μελέτη ιστορίας της τέχνης»
Μετάφραση:
Αντιγόνη Λεάκου, πτυχίο θεωρίας και ιστορίας της τέχνης, ΑΣΚΤ
Αγγελική Παπανικολάου, ΜΑ, μουσειακές σπουδές, University College London
ΠΗΓΕΣ / ΤΕΚΜΗΡΙΑ
[Σε αυτό το τμήμα του περιοδικού δημοσιεύονται γραπτά τεκμήρια, εκδομένα ή ανέκδοτα, που υπέχουν θέση πρωτότυπης πηγής για την ιστορία της τέχνης. Εδώ θα περιλαμβάνεται λοιπόν ενδεικτικά «από τη μια, ένα παλαιότερο σώμα κειμένων περί τέχνης όπως τεχνικές οδηγίες για καλλιτέχνες, εγχειρίδια και οδηγούς για ειδήμονες, βιογραφίες καλλιτεχνών και κείμενα θεωρίας της τέχνης πριν από τη συγκρότηση μιας επιστημονικής ιστορίας της τέχνης [Kunstwissenschaft] και, από την άλλη, νεότερα περί τέχνης γραπτά, στο μέτρο που δεν διεκδικούν επιστημονικο-ακαδημαϊκό καθεστώς» [1] .
Τα δημοσιευμένα τεκμήρια –όταν είναι ξενόγλωσσα– παρουσιάζονται σε ελληνική απόδοση ενώ τα αδημοσίευτα μεταγράφονται ή/και μεταφράζονται. Η δημοσίευση ή/και η μετάφραση των τεκμηρίων πραγματοποιείται με την ευθύνη της Σύνταξης, συνοδεύεται από σύντομη εισαγωγή και, όταν κρίνεται απαραίτητο, από πραγματολογικές παρατηρήσεις.
Ο στόχος της δημοσίευσης των πηγών και των τεκμηρίων είναι διττός: από τη μια συλλέγεται ένα σώμα κειμένων χρήσιμων για την έρευνα ή τη διδασκαλία της ιστορίας της τέχνης και από την άλλη δίνεται ένα έναυσμα για την ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος γύρω από ζητήματα που τις περισσότερες φορές, τουλάχιστον στη χώρα μας, δεν έχουν επαρκώς συζητηθεί.]
1. E. H. Gombrich, “Kunstliteratur” στο Atlantisbuch der Kunst: eine Enzyklopädie der bildendenKünste, Ζυρίχη, Atlantis Verlag, 1952, σσ. 665-679, αγγλ. μτφρ. Max Marmor, “The literature of art”, Art Documentation, 11, (1), Άνοιξη 1992, σσ. 3-8, το παράθεμα σ.3.
Επιστολή του Ραφαήλ στον πάπα Λέοντα Ι΄
Επιμέλεια-μετάφραση: Παναγιώτης Ιωάννου
Ένα ανέκδοτο αυτοβιογραφικό σημείωμα του Μ. Σπιέρου (Νικόλα Κάλας)
Επιμέλεια: Μαρία-Θηρεσία Δαλεζίου, μεταπτυχιακό δίπλωμα ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης
ΒΙΒΛΙΑ
Νίκος Δασκαλοθανάσης
Francis Haskell, Η ιστορία και οι εικόνες της. Η τέχνη ως ερμηνεία του δυτικού πολιτισμού
Francis Haskell, Η δύσκολη γέννηση του βιβλίου τέχνης
Γλαύκη Γκότση, διδάκτωρ, ΑΠΘ
Νίκη Λοϊζίδη, Ο μοντερνισμός και οι μύθοι του
Γεωργία Μεταξά, υποψήφια διδάκτωρ, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Johann Joachim Winckelmann, Ιστορία της Αρχαίας Τέχνης. Η τέχνη των ανατολικών λαών, των Ετρούσκων, των Ελλήνων και των Ρωμαίων
Ι.Ι. Βίνκελμαν, Σκέψεις για τη μίμηση των ελληνικών έργων στη ζωγραφική και τη γλυπτική
Πολύνα Κοσμαδάκη, επιμελήτρια, Μουσείο Μπενάκη
Ελπίδα Ρίκου (επιμέλεια), Ανθρωπολογία και σύγχρονη τέχνη
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Λουίζα Αυγήτα, διδάκτωρ, City University London
4η ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΠΑΝΤΟΥ ΑΛΛΑ ΤΩΡΑ
ΚΜΣΤ Μονή Λαζαριστών, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, Γενί Τζαμί, Αλατζά Ιμαρέτ, ΔΕΘ (περίπτερο 6), 18 Σεπτεμβρίου 2013 – 31 Ιανουαρίου 2014
Άννυ Μάλαμα
4η ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
AGORA
Κτήριο της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, CAMP Contemporary Art Meeting Point, 29 Σεπτεμβρίου – 1 Δεκεμβρίου 2013
Ευθυμία Γεωργιάδου-Κούντουρα, διατελέσασα αναπληρώτρια καθηγήτρια, ΑΠΘ
55η ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Ι. IL PALAZZO ENCICLOPEDICO
ΙΙ. ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΣΙΒΟΠΟΥΛΟΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΗΔΕΝ – HISTORY ZERO, 1 Ιουνίου – 24 Νοεμβρίου 2013
Σωτήρης Μπαχτσετζής, διδάσκων, ΕΑΠ
ΕΚ ΝΕΟΥ. ΜΙΑ ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ
Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, 24 Οκτωβρίου 2013 – 2 Μαρτίου 2014
Κωνσταντίνος Στεφανής, διδάκτωρ, The London Consortium
Ι. CHRISTIAN BOLTANSKI, ΒΛΕΜΜΑΤΑ
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, 8 Οκτωβρίου 2013 – 12 Ιανουαρίου 2014
ΙΙ. MARTIN KIPPENBERGER, A CRY FOR FREEDOM
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, 10 Οκτωβρίου 2013 – 26 Ιανουαρίου 2014
ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Σπύρος Πετριτάκης, υποψήφιος διδάκτωρ, Πανεπιστήμιο Κρήτης
ΜΑΓΕΜΕΝΕΣ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΕΣ. Η ΘΕΟΣΟΦΙΑ, Η ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΕΧΝΕΣ, π. 1875-1960 Άμστερνταμ, 25–27 Σεπτεμβρίου 2013
© κειμένων: εκδόσεις futura / οι συγγραφείς
Με εξαίρεση τη χρήση αποσπασμάτων υπό την προϋπόθεση της ρητής αναφοράς της πηγής, δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση/αναπαραγωγή οποιουδήποτε τμήματος του περιοδικού χωρίς τη γραπτή άδεια του εκδότη.
[*Corpus; abstracts #2]
ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ #2
Περιοδικό
Ιστορία της Τέχνης
Corpus
Γιάννης Μπόλης
Καλλιτεχνικές εκθέσεις, σύλλογοι, εταιρείες και ενώσεις στην Αθήνα του 19ου αιώνα
Οι σπουδαστικές εκθέσεις του Βασιλικού Σχολείου των Τεχνών (Πολυτεχνείο) κατά την περίοδο λειτουργίας του (1844-62) υπό τη διεύθυνση του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου, καθώς και τα καλλιτεχνικά τμήματα των γενικών εκθέσεων των Ολυμπίων (1858, 1870, 1875, 1888) αποτελούσαν τη μοναδική ευκαιρία των Ελλήνων καλλιτεχνών να παρουσιάσουν τα έργα τους σε μια επίσημη, κρατική διοργάνωση τον 19ο αιώνα. O συγγραφέας, στο παρόν κείμενό του, αναλύει το πώς οι μεμονωμένες εκθέσεις που πραγματοποιούνται στις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα, οργανώνονται, κατά κύριο λόγο, από εταιρείες και ομάδες φιλότεχνων οι οποίες έρχονται να υποκαταστήσουν την απουσία καλλιτεχνικών θεσμών και οργανωμένων κρατικών δομών. Ταυτοχρόνως, γίνεται σαφές ότι οι προσπάθειες των καλλιτεχνών να οργανωθούν από μόνοι τους σε συλλόγους, παρότι δεν απουσιάζουν παντελώς, έχουν εντέλει περιορισμένη δυναμική.
O Γιάννης Μπόλης είναι διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης (ΑΠΘ) και εργάζεται ως επιμελητής στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη. Έχει συγγράψει δύο μελέτες για την ελληνική χαρακτική του 19ου αιώνα και μονογραφίες για έλληνες καλλιτέχνες, έχει επιμεληθεί εκθέσεις ελληνικής τέχνης και έχει συνεργαστεί στην οργάνωση και την παραγωγή διεθνών εκθέσεων. [bolis@greekstatemuseum.com]
Άρης Σαραφιανός
Τέχνη και ανατομία στη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου: οι πολλαπλές αναπαραστάσεις του ανθρώπινου σώματος την εποχή της συντηρητικής αντίδρασης (ΙΙ)
Σε αυτό το άρθρο εξετάζεται η δομή αλλά και οι άρρητες προθέσεις που εγκλείονται σε ορισμένα συστήματα ανατομικής διδασκαλίας και εικαστικής αναπαράστασης, ευθέως ανταγωνιστικών ως προς τις επίσημες εκδοχές που εξετάστηκαν στο πρώτο μέρος του κειμένου, το οποίο δημοσιεύθηκε στο προηγούμενο τεύχος του περιοδικού. Ειδικότερα, παρουσιάζεται η «ανατομία της έκφρασης» του Charles Bell, η οποία πρότεινε ένα ετερόδοξο σύστημα ανατομικής επεξεργασίας της ανθρώπινης μορφής καθόσον η υπερ-φυσιοκρατική και ακραία αισθησιοκρατική φύση της, αποτέλεσε ευθεία αντιστροφή των νοητικών, αφαιρετικών και συντηρητικών τάσεων των επίσημων ανατομικών προτύπων. Το άρθρο στοχεύει να αποδείξει ότι οι ανατομικές αντι-προτάσεις του Bell αγκάλιασαν όλο το φάσμα του καλλιτεχνικού φαινομένου, αντιστρέφοντας τις αρχές της επίσημης καλλιτεχνικής διδασκαλίας, της επικρατούσας αισθητικής που την υποστήριζε, αλλά και των κατεστημένων μοντέλων που όριζαν τη δέουσα αισθητηριακή οικονομία παραγωγής και θέασης έργων τέχνης. Μάλιστα, στο παρόν δοκίμιο, υποστηρίζεται η άποψη ότι η έμφαση της ανατομίας του Bell στη σωματική βία των μορφών που στοχεύει στην αισθητηριακή ενεργοποίηση έργου και θεατή, συνδύασε με μοναδικό τρόπο το αίτημα για οπτική πιστότητα του έργου με ζητήματα που σχετίζονται με την εκφραστική του δύναμη, ορίζοντας, έτσι, ένα πρώιμο γενεαλογικό σημείο αναφοράς των μεταγενέστερων ρεαλιστικών και εξπρεσιονιστικών φιλοδοξιών της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας. Επιπλέον, όπως καταδεικνύεται εδώ, η διαμάχη μεταξύ Bell και Carlisle για τη νομιμότητα της αφαίρεσης ή του ρεαλισμού στην τέχνη αποτέλεσε αναπόσπαστο μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής σύγκρουσης μεταξύ συντηρητικής αντίδρασης και φιλελεύθερης μεταρρύθμισης. Διαβάζοντας προσεκτικά τις διαμάχες στον Τύπο της εποχής προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι το σύστημα του Bell επενδύθηκε με πολλαπλά πολιτικά φορτία και χρήσεις. Μάλιστα, αντιμετωπίστηκε, από τη μία πλευρά, ως εργαλείο υπονόμευσης της κυρίαρχης ελίτ –της διαφθοράς και της ευνοιοκρατίας αλλά και των περιοριστικών τρόπων συμπεριφοράς και ζωής που την χαρακτήριζαν– ενώ, παράλληλα, κατάφερε να συμπυκνώσει μία σειρά από δημόσιες προσδοκίες για τον εκδημοκρατισμό της καλλιτεχνικής παραγωγής και κατανάλωσης. Από την ίδια άποψη, είναι πράγματι αξιοσημείωτο ότι αυτός ο εκδημοκρατισμός των τεχνών και της συγκίνησης που εισηγήθηκε η ανατομική κριτική του Bell, διασταυρώθηκε, αυτή την περίοδο, άρρηκτα με ελπίδες για τον ευρύτερο θεσμικό εκδημοκρατισμό της κοινωνίας. Συνολικά, τα δύο μέρη του συγκεκριμένου δοκιμίου επιχείρησαν να καταδείξουν ότι το σώμα και οι πολλαπλές του επιφάνειες και λειτουργίες αναδεικνύονται, αυτή την εποχή, σε μία προνομιακή, υλική και οικεία οθόνη προβολής μιας σειράς από αντικρουόμενες προσεγγίσεις στο ζήτημα της διαχείρισης της ζωής, σε όλες της τις εκφάνσεις. Αποδεικνύεται, έτσι, ο ευρύς βιο-πολιτικός ορίζοντας παρόμοιων επιστημονικών και καλλιτεχνικών διαφωνιών, και, ειδικότερα, η ιστορική τους λειτουργία ως σημείων σύγκλισης αντικρουόμενων βιολογικών μοντέλων, ιατρο-αισθητηριακών οικονομιών, τύπων καλλιτεχνικής έκφρασης και τρόπων βιο-πολιτικής υπόστασης, με εξίσου ανταγωνιστικές πολιτικές και επαγγελματικές φιλοδοξίες.
Ο Άρης Σαραφιανός είναι επίκουρος καθηγητής ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν τη διεπιστημονικού και δι-επαγγελματικού χαρακτήρα «διαπλοκή» μεταξύ της ιστορίας της τέχνης και της ιστορίας των βιοϊατρικών επιστημών. [asarafia@cc.uoi.gr]
Παναγιώτης Μπίκας
Για τον T. J. Clark
Το παρόν κείμενο επιχειρεί την κριτική αποτίμηση του έργου του T. J. Clark, μέλους της Καταστασιακής Διεθνούς (1966-1967), εστιάζοντας ειδικότερα σε άρθρα και σε βιβλία του που έχουν δημοσιευθεί από τη στιγμή της έκδοσης της μελέτης του The Absolute Bourgeois: Artists and Politics in France μέχρι και την κυκλοφορία του βιβλίου του The Painting Of Modern Life. Paris in the Art of Manet and his Followers. Με βάση τις σκέψεις του Guy Debord σχετικά με το Θέαμα (Spectacle) και την καθημερινή ζωή, ο Clark επιχείρησε να εμπλουτίσει την παραδοσιακή κοινωνική ιστορία της τέχνης. Στην προσπάθειά του να συνδέσει την τέχνη με την πολιτική, ο Clark ενδιαφέρθηκε, κατά κύριο λόγο, για τη γαλλική τέχνη του 19ου αιώνα, σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή για την ανάδυση ενός νέου τύπου καπιταλισμού.
O Παναγιώτης Μπίκας είναι διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης (ΑΠΘ) και εργάζεται ως επιμελητής στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη σχέση τέχνης και πολιτικής, στην ελληνική ζωγραφική του 19ου αιώνα και στην ιστορία των εικονογραφημένων εντύπων. [mpikasp@yahoo.com]
21 – 23.6.2014
Διεθνές Επιστημονικό Συμπόσιο
Δομήνικος Θεοτοκόπουλος: τα χρόνια στην Κρήτη
Ηράκλειο
Βασιλική Αγίου Μάρκου & Ιστορικό Μουσείο Κρήτης
//
International Conference
El Greco: The Cretan Years
Heraklion
Basilica of St. Mark & Historical Museum of Crete
Το Διεθνές Επιστημονικό Συμπόσιο Δ. Θεοτοκόπουλος: τα χρόνια στην Κρήτη (El Greco: The Cretan Years) θα γίνει στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου και στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, στο Ηράκλειο, από το Σάββατο 21 ως και τη Δευτέρα 23 Ιουνίου 2014, σε συνδιοργάνωση της Περιφέρειας Κρήτης, του Δήμου Ηρακλείου και της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών.
Αντικείμενο του Συμποσίου αποτελεί η λιγότερο διερευνημένη περίοδος της πρώτης διαμόρφωσης και της δραστηριότητας του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην ενετική Candia, στο πλαίσιο της μεταβυζαντινής ζωγραφικής.
Συμμετέχουν κορυφαίοι μελετητές του μεγάλου ζωγράφου από την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, τη Γερμανία, την Τσεχία, την Ιαπωνία, την Κύπρο και την Ελλάδα.
Την επιστημονική επιτροπή του Συμποσίου αποτελούν οι Νίκος Χατζηνικολάου, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Μαρία Κωνσταντουδάκη, καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Παναγιώτης Ιωάννου, επίκουρος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Γλώσσες του συνεδρίου είναι τα αγγλικά, τα ελληνικά και τα ισπανικά. Θα υπάρχει άμεση διερμηνεία από τα αγγλικά και τα ισπανικά προς τα ελληνικά, καθώς και από τα ελληνικά προς τα αγγλικά. Το συνέδριο θα μεταδίδεται σε live streaming από την ιστοσελίδα του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, με τη φροντίδα του Κέντρου Επικοινωνιών και Δικτύων του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Η έναρξη του Συμποσίου θα γίνει το Σάββατο 21 Ιουνίου 2014, ώρα 10.00, στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε τον σύνδεσμο: http://www.historical-museum.gr/gr/news/view/diethnes-episthmoniko-sumposio-el-greco-the-cretan-years/2014
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 