ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #12

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ #12

Περιοδικό

Ιστορία της Τέχνης

CORPUS

Μαριάννα Καράλη, ακαδημαϊκή υπότροφος, Πανεπιστήμιο Κρήτης

«Σταχυολογώντας το φευγαλέο: η φωτογραφία στην υπηρεσία ενός ιμπρεσιονιστή ζωγράφου στην Ελλάδα του 1900»

Λία Γυιόκα. αναπληρώτρια καθηγήτρια ιστορίας και θεωρίας της τέχνης και του Πολιτισμού, ΑΠΘ

«Ο (κοινωνικός) ρεαλισμός στον Ερχομό της μικρής υπηρέτριας και τα ειδολογικά όρια της νεοελληνικής ηθογραφίας του 19ου αιώνα»

Δημήτρης Κεχρής, υποψήφιος διδάκτωρ ιστορίας και θεωρίας του κινηματογράφου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο

 «Allan Sekula: Μηχανισμοί σημασιοδότησης της τεχνικής εικόνας και κριτικός ρεαλισμός»

TRANSLATIO

Meyer Shapiro Η φύση της αφηρημένης τέχνης (1937)

Μετάφραση: Άννυ Μάλαμα

ΞΕΝΙΑ

[Εδώ φιλοξενούνται κείμενα ιστορικών τέχνης που δραστηριοποιούνται εκτός Ελλάδας και έχουν κατά κανόνα γραφτεί σε ξένη γλώσσα. Τα κείμενα αυτά είτε είναι γραμμένα ειδικά για το περιοδικό είτε έχουν δημοσιευθεί την τελευταία πενταετία και αποτελούν ευγενική παραχώρηση του συγγραφέα τους. Τα κείμενα επιλέγονται και μεταφράζονται με ευθύνη της Σύνταξης.]

Dario Gamboni, ομότιμος καθηγητής ιστορίας της τέχνης, Université de Genève

«Οπτική ασάφεια και ερμηνεία»

Μετάφραση: Κάτια Παπανδρεοπούλου, επίκουρη καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Πατρών

IN MEMORIAM

Andrew Hemingway, ομότιμος καθηγητής ιστορίας της Τέχνης, University College London *με τη συμβολή των Stephen Eisenman, Paul Jaskot, Barbara McCloskey και James van Dyke

«Otto Karl Werckmeister 1934-2023»

Μετάφραση: Μίμης Αλεξάνδρου,BA in Art History, Fordham University

EXCURSUS

Παναγιώτης Κ. Ιωάννου

«Ο Giordano Bruno και οι εικόνες»

ΠΗΓΕΣ / ΤΕΚΜΗΡΙΑ [Σε αυτό το τμήμα του περιοδικού δημοσιεύονται γραπτά τεκμήρια, εκδομένα ή ανέκδοτα, που υπέχουν θέση πρωτότυπης πηγής για την ιστορία της τέχνης. Εδώ θα περιλαμβάνεται λοιπόν ενδεικτικά «από τη μια, ένα παλαιότερο σώμα κειμένων περί τέχνης όπως τεχνικές οδηγίες για καλλιτέχνες, εγχειρίδια και οδηγούς για ειδήμονες, βιογραφίες καλλιτεχνών και κείμενα θεωρίας της τέχνης πριν από τη συγκρότηση μιας επιστημονικής ιστορίας της τέχνης [Kunstwissenschaft] και, από την άλλη, νεότερα περί τέχνης γραπτά, στο μέτρο που δεν διεκδικούν επιστημονικο-ακαδημαϊκό καθεστώς» [1] . Τα δημοσιευμένα τεκμήρια –όταν είναι ξενόγλωσσα– παρουσιάζονται σε ελληνική απόδοση ενώ τα αδημοσίευτα μεταγράφονται ή/και μεταφράζονται. Η δημοσίευση ή/και η μετάφραση των τεκμηρίων πραγματοποιείται με την ευθύνη της Σύνταξης, συνοδεύεται από σύντομη εισαγωγή και, όταν κρίνεται απαραίτητο, από πραγματολογικές παρατηρήσεις. Ο στόχος της δημοσίευσης των πηγών και των τεκμηρίων είναι διττός: από τη μια συλλέγεται ένα σώμα κειμένων χρήσιμων για την έρευνα ή τη διδασκαλία της ιστορίας της τέχνης και από την άλλη δίνεται ένα έναυσμα για την ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος γύρω από ζητήματα που τις περισσότερες φορές, τουλάχιστον στη χώρα μας, δεν έχουν επαρκώς συζητηθεί.]

E. H. Gombrich, “Kunstliteratur” στο Atlantisbuch der Kunst: eine Enzyklopädie der bildendenKünste, Ζυρίχη, Atlantis Verlag, 1952, σσ. 665-679, αγγλ. μτφρ. Max Marmor, “The literature of art”, Art Documentation, 11, (1), Άνοιξη 1992, σσ. 3-8, το παράθεμα σ.3.

Giorgio Vasari O Βίος του Giorgione από το Καστελφράνκο, Βενετσιάνου ζωγράφου (1550, 1568)

Mετάφραση – σχόλια: Παναγιώτης Κ. Ιωάννου

Roger de Piles Η πλάστιγγα των ζωγράφων (1708)

Εισαγωγή – μετάφραση: Άννα Αδρασκέλα, υποψήφια διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, ΑΣΚΤ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

[Σε αυτό το τμήμα του περιοδικού παρουσιάζονται, με ευθύνη της Σύνταξης, πληροφορίες οι οποίες οροθετούν από βιβλιογραφική άποψη συγκεκριμένα ερευνητικά ζητήματα που αφορούν την ιστορία και τη θεωρία της τέχνης. Τα διάσπαρτα βιβλιογραφικά δεδομένα που συγκεντρώνονται εδώ και τα σύντομα συνοδευτικά σχόλια δεν στοχεύουν στη διεξοδική καταγραφή και αξιολόγηση των βιβλιογραφικών πληροφοριών αλλά στον λειτουργικό προσανατολισμό του χρήστη τους.]

Johann Joachim Winckelmann, Ιστορία της αρχαίας τέχνης. Πρώτες εκδόσεις και μεταφράσεις

Νίκος Δασκαλοθανάσης

ΒΙΒΛΙΑ

Νίκος Χατζηνικολάου, ομότιμος καθηγητής ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Evgenios D. Matthiopoulos (επιμ.), Art History in Greece: Selected Essays

Νίκος Χατζηνικολάου

Μαρία Βακονδίου, Όλγα Γκράτζιου (επιμ.), Η γλυπτική στη βενετική Κρήτη (1211-1669)

Αρετή Αδαμοπούλου, καθηγήτρια ιστορίας της τέχνης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Έλενα Χαμαλίδη, Ιστορίες στο μεταίχμιο. Μοντερνισμός και πραγματικότητα στη μεταπολεμική ελληνική τέχνη

Γιάννης Κονταράτος, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών, ΑΣΚΤ

Κώστας Χριστόπουλος, Ο εθνοκεντρικός λόγος στη νεοελληνική τέχνη. Το έθνος ως εργαλείο ανάλυσης της τέχνης στη μεταπολεμική Ελλάδα

Μαρία Γ. Μόσχου, διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, ΕΚΠΑ

Σωτήρης Ε. Σπαθάρης, Τα απομνημονεύματά μου. Ανέκδοτα αυτοβιογραφικά κείμενα του λαϊκού καλλιτέχνη με εισαγωγή, επιμέλεια και επεξηγηματικά σχόλια του Γιάννη Κόκκωνα

Βασιλική Πετρίδου, ομότιμη καθηγήτρια ιστορίας της αρχιτεκτονικής, Πανεπιστήμιο Πατρών

Γιάννης Τσιώμης, Η Αθήνα ξένη στον εαυτό της. Η γέννηση μιας νεοκλασικής πρωτεύουσας

Σαπφώ Α. Μορτάκη, διδάκτωρ ιστορίας της τέχνης, ΑΠΘ

Ζωή Γοδόση, Οι εικαστικές τέχνες στη Φλώρινα την εποχή της Μεταπολίτευσης

Σπύρος Πετριτάκης, ακαδημαϊκός υπότροφος, ΑΣΚΤ

Andrei Pop, Δάσος Συμβόλων: Τέχνη, επιστήμη και αλήθεια στον μακρό 19ο αιώνα

Γεράσιμος Δ. Παγκράτης, καθηγητής ιστορίας και πολιτισμού της Ιταλίας, ΕΚΠΑ

Αλμπέρτο Μάριο Μπάντι, Risorgimento Μια ιστορία της ιταλικής εθνικής ενοποίησης 1796-1861

VARIA

Galina Dekova, μέλος της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών ‒ Παναγιώτης Κ. Ιωάννου

«Μία άγνωστη προσωπογραφία του Λύσανδρου Καυταντζόγλου»

ΤΕΥΧΟΣ #4 ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2015

Το περιοδικό Ιστορία της τέχνης –το μοναδικό στη χώρα μας περιοδικό ακαδημαϊκού και ερευνητικού προσανατολισμού με εξειδίκευση στο πεδίο της ιστορίας και της θεωρίας της τέχνης από την Αναγέννηση έως τις μέρες μας– έφτασε στο τέταρτο τεύχος του (Καλοκαίρι 2015). Η έως τώρα πορεία του ενισχύει τη βεβαιότητά μας ότι το κοινό που ενδιαφέρεται να μάθει περισσότερα για την τέχνη και την ιστορία της στην Ελλάδα και τον κόσμο αυξάνεται εντυπωσιακά και στη χώρα μας. Στο ίδιο συμπέρασμα μας οδηγεί και η επισκεψιμότητα των δικτυακών τόπων όπου το περιοδικό έχει ηλεκτρονική παρουσία.

Στο τεύχος #4 (Καλοκαίρι 2015) περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ένα κείμενο για τον έλληνα ποιητή και τεχνοκρίτη διεθνούς φήμης Νικόλαο Κάλας, μια κριτική αποτίμηση του έργου της πρωτοπόρου αμερικανίδας ιστορικού τέχνης Linda Nochlin, μια εκτενής αναφορά στα σωματεία εικαστικών τεχνών που λειτούργησαν ως πυλώνες της καλλιτεχνικής δραστηριότητας την προπολεμική αλλά και πρώτη μεταπολεμική περίοδο, μια κριτική παρουσίαση της επίδρασης της μινωικής και μυκηναϊκής τέχνης στο ελάχιστα έως τώρα μελετημένο έργο του αρχιτέκτονα Νικόλαου Ζουμπουλίδη, ένα κείμενο για την Guernica του Πικάσο γραμμένο από τον κορυφαίο βρετανό ιστορικό τέχνης T. J. Clark, μια εκτενής βιβλιοκρισία του ομότιμου γερμανού καθηγητή ιστορίας της τέχνης Otto Karl Werckmeister για τη νέα γερμανική έκδοση του δοκιμίου του Walter Benjamin «Το έργο τέχνης την εποχή της δυνατότητας της τεχνικής του αναπαραγωγής», μια ενδελεχής εξέταση του αγιογραφικού έργου του Θεόφιλου σε σχέση με τη δημοσίευση έξι εικόνων στον κατάλογο της έκθεσης του Τελλογλείου «Τιμή στον Tériade», μια Αναφορά του αστυνομικού επιθεωρητή για τη δραστηριότητα του Πικάσο στο Παρίσι (1901), το κείμενο του αμερικανού καλλιτέχνη Barnett Newman για την έννοια του «Υψηλού» (1948), το περίφημο, αν και μάλλον άγνωστο, Άσμα του Giotto για την πενία, μια κριτική επισκόπηση των εκδόσεων και των μεταφράσεων των Βίων του Vasari και, φυσικά, βιβλιογραφικές πληροφορίες, κριτική παρουσίαση σημαντικών εκθέσεων και βιβλιοκριτική.