[*Corpus; abstracts #5]

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ #5

Περιοδικό

Ιστορία της Τέχνης

Corpus

Νίνα Παπάζογλου

Σύγχρονη τέχνη και παρακμή: το Cremaster Cycle του Mathew Barney

Το άρθρο αναφέρεται στο έργο CREMASTER cycle (1994-2002) του Αμερικανού καλλιτέχνη Matthew Barney (γ. 1967), ένα μεταμοντέρνο δημιουργικό εγχείρημα που προτείνει την οπερατική δομή και τον επικό στόμφο ως μεθοδολογία για την σύγχρονη τέχνη. Το έργο εξετάζεται σε σχέση με τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές συνθήκες που οδήγησαν στην εξαιρετικά δαπανηρή υπερπαραγωγή του, στην σαγηνευτική και αινιγματική του αισθητική αλλά και στην μεγάλη συστημική του επιτυχία. Επίσης εξετάζονται τα χαρακτηριστικά αυτά που μας οδηγούν σε έναν ιστορικό συσχετισμό του έργου με το καλλιτεχνικό ρεύμα της Παρακμής, στην Ευρώπη , από τα τέλη του 19ου αιώνα.

 

H Νίνα Παπάζογλου είναι διδάκτωρ του Goldsmiths (University of London). Η διδακτορική της διατριβή με τίτλο Matthew Barney’s Cremaster Cycle and the Ordeal of Value περιγράφει και αναλύει ένα παράδειγμα συστημικής διαμόρφωσης πολιτισμικής, οικονομικής και ιστορικής αξίας στο χώρο της σύγχρονης τέχνης κατά την δεκαετία του 1990. [nina.pz@gmail.com]

 

Χριστίνα Δημακοπούλου

Το παράδοξο του προοδευτικού συντηρητισμού: ο γλύπτης Γιάννης Παππάς στην διεύθυνση της ΑΣΚΤ

Το 1959 ο Γιάννης Παππάς θα εκλεγεί για πρώτη φορά διευθυντής της ΑΣΚΤ αναλαμβάνοντας να ολοκληρώσει ένα έργο εμπλουτισμού των καλλιτεχνικών σπουδών διά της συγκρότησης μιας σειράς εργαστηρίων εφαρμοσμένων τεχνών που η αιφνίδια τερματισμένη θητεία του Κεφαλληνού είχε αφήσει ημιτελές. Πολύ σύντομα αυτή η κληρονομημένη ευθύνη την οποία ο Παππάς ανέλαβε το 1959 σχεδόν καταναγκαστικά θα εξελιχθεί μέσω των διαδοχικών επανεκλογών του Παππά στην διεύθυνση της Σχολής σ’ ένα φιλόδοξο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα δεκαετούς διάρκειας με βασικούς στόχους την διεύρυνση του θεσμικού της ρόλου και την περεταίρω προβολή της τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Το παρόν άρθρο, αξιοποιώντας το υλικό του ιστορικού αρχείου της ΑΣΚΤ, επιχειρεί μια πρώτη απόπειρα διερεύνησης των κεντρικών επιδιώξεων της διεύθυνσης Παππά όπως αυτές προκύπτουν από την πολυδιάστατη δράση που ανέπτυξε η Σχολή ως θεσμός μέσα στην δεκαετία 1959-1969.

 

Η Χριστίνα Δημακοπούλου είναι υποψήφια διδάκτωρ στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στην ιστορία της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και στην σχέση της με την νεοελληνική τέχνη του 20^ού αιώνα. [chrisdimak@gmail.com]

 

Γιάννης Χατζηνικολάου

Θέα μέσα από κατεστραμμένες στέγες: η συντηρητική αισθητική του Δημητρίου Αναστασάτου

Στο άρθρο επισημαίνεται για πρώτη φορά η περίπτωση του άγνωστου μέχρι σήμερα καλλιτέχνη Δημήτρη Αναστασάτου, ο οποίος φτάνει το 1943 από την Ρουμανία στην εθνοσοσιαλιστική Γερμανία ως μουσικός, κάτοχος υποτροφίας. Το υλικό που τον αφορά αντλείται από το προσωπικό του αρχείο που βρέθηκε σε μια υπαίθρια αγορά του Βερολίνου το 2010. Ο Αναστασάτος έγινε στη συνέχεια μαθητής του Γερμανού γλύπτη Georg Kolbe στο Βερολίνο. Μετά τον πόλεμο ο Αναστασάτος φαίνεται ότι υποστηρίχθηκε από τους συντηρητικούς πολιτικούς κύκλους του Δυτικού Βερολίνου και ανέλαβε μεγάλο αριθμό αναθέσεων για δημόσια γλυπτά. Ωστόσο η καλλιτεχνική του σταδιοδρομία δεν υπήρξε σημαντική. Πλην του ονόματός του και ενός βιογραφικού σημειώματος που ο ίδιος συνέταξε στα 89 του χρόνια ελπίζοντας να λάβει υψηλότερη σύνταξη, κανένα από τα ευρισκόμενα στο αρχείο του έγγραφα δεν σχετίζεται με την ελληνική του καταγωγή. Στο πλαίσιο αυτού του βιογραφικύ σημειώματος πάντως βρίσκει κανείς λίγες αναφορές που σχετίζονται με τη στάση του απέναντι στη δικτατορία των συνταγματαρχών στην Ελλάδα καθώς και με τις ιδεολογικές του θέσεις.

 

O Γιάννης Χατζηνικολάου είναι μεταδιδακτορικός επιστημονικός συνεργάτης στο πρόγραμμα “Symbolic Articulation. Image and Language between Schema and Action” στο Τμήμα Ιστορίας της Τέχνης του Humboldt Universität Berlin. Η διατριβή του (Denkende Körper – Formende Hände. “Handeling“ in Kunst und Kunsttheorie der Rembrandtisten), που υποστήριξε στο Freie Universität του Βερολίνου το 2014, κυκλοφόρησε μόλις από τον εκδοτικό οίκο Walter de Gruyter. [hadjinig@cms.hu-berlin.de]

 

Νικόλαος Γραίκος

Κατασκευάζοντας τη νεοελληνική εκκλησιαστική τέχνη: το θεώρημα της «βελτιωμένης βυζαντινής ζωγραφικής»

Η λεγόμενη «βελτιωμένη βυζαντινή ζωγραφική» αποτέλεσε το συνεκτικότερο «αναπαραστατικό θεώρημα» μετά την ανεξαρτησία του ελληνικού έθνους το 1830 που διαμορφώθηκε από λόγιους και καλλιτέχνες της εποχής στοχεύοντας στη «διόρθωση» των βυζαντινών προτύπων με βάση τα ακαδημαϊκά ευρωπαϊκά παραδείγματα. Ωστόσο το εγχείρημα της «βελτιωμένης βυζαντινής ζωγραφικής» για την κατασκευή της νεοελληνικής εκκλησιαστικής τέχνης δεν τελεσφόρησε τόσο καλλιτεχνικά όσο και θεωρητικά. Στο άρθρο μας επιχειρούμε να αναλύσουμε τις αιτίες αυτής της αποτυχίας προτείνοντας μια νέα ανάγνωση των βασικών αρχών του «θεωρήματος» και των πιθανών συμβολών του στη γένεση του λόγου περί τέχνης στην Ελλάδα και στον εκσυγχρονισμό της εκκλησιαστικής ζωγραφικής.

 

Ο Νικόλαος Γραίκος είναι διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η πρόσφατη μονογραφία που εξέδωσε (από κοινού με τον Γ. Φουστέρη) με τίτλο Εὐλαβείας καὶ ὡραιότητος χάριν. Εκκλησιαστική Τέχνη της Κύμης (Αθήνα, Μορφωτικός και Εκπολιτιστικός Σύλλογος Κύμης, 2013) τιμήθηκε με το Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών (2014). [graikos@otenet.gr]